موانع تعامل اساتید و دانشجویان در آموزش مجازی: یک مطالعه کیفی

ویژگی اصلی و اساسی آموزش الکترونیکی، علاوه بر دسترسی آسان به اطلاعات، ویژگی ارتباطی و تعاملی آن است. بدون برقراری تعامل، یادگیرندگان انگیزه ای برای ادامه دوره در خود نمی بینند و یادگیری به وقوع نمی پیوندد. این پژوهش با هدف شناسایی موانع تعامل در یادگیری الکترونیکی و ارایه راهکارهای ایجاد و بهبود تعاملات از دیدگاه اساتید و دانشجویان رشته های مجازی دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شد.

در این مطالعه ی کیفی با روش تحلیل محتوا، 22 نفر مشارکت کننده از طریق نمونه گیری هدفمند تا رسیدن به اشباع اطلاعات، از میان استادان و دانشجویان دانشکده مجازی دانشگاه علوم پزشکی تهران انتخاب شدند. داده ها از طریق مصاحبه نیمه ساختار یافته عمیق گردآوری و تحلیل داده ها (با رویکرد قراردادی) براساس مدل گرانهایم و لاندمن(Granheim and Lundman) سال 2020، انجام شد. اطمینان از صحت و استحکام پژوهش با استفاده از معیارهای لینکلن و گوبا (Lincoln and Guba) انجام گرفت.

یافته های حاصل از موانع در 6 طبقه ی اصلی: فرآیند ناقص ارایه ی آموزش، موانع انگیزشی و نگرشی، موانع زیرساختی، چارچوب های فردی، ضعف در گستره ی دانش و شناخت و برنامه ریزی و سیاست گذاری ناقص ساختاری و 16 طبقه ی فرعی قرار گرفت. از میان گزاره های مربوط به موانع بیشترین تاثیر از دیدگاه پاسخ دهندگان مربوط به فرآیند ناقص ارایه ی آموزش بود. بعد از آن موانع انگیزشی و نگرشی، موانع زیرساختی، چارچوب های فردی، ضعف در گستره ی دانش و شناخت و در نهایت برنامه ریزی و سیاست گذاری ناقص ساختاری توسط افراد صاحب‎نظر ارایه شد.

نتایج این مطالعه موانع تعامل در یادگیری الکترونیکی را از دیدگاه اساتید و دانشجویان تبیین نمود. شناخت این موانع در جهت برطرف کردن آن با هدف ایجاد و توسعه تعامل در یادگیری الکترونیکی، کمک کننده خواهد بود. تقویت تعامل در آموزش های مجازی با هدف تسهیل یادگیری قویا پیشنهاد می گردد.