تصنیف سازی در دوره قاجار

تصنیف سازی از اواخر دوره قاجار و در آستانه جنبش مشروطه خواهی، در ایران رونق گرفت و بیشتر تصنیف های این دوره، بازتاب آرمان های مشروطه خواهان و اوضاع سیاسی و اجتماعی آن دوران است. این تصنیف ها را به دو بخش می توان تقسیم کرد: - تصنیف هایی که شاعران گمنام سروده اند و در بیشترشان پیوند چندانی میان شعر و موسیقی یافت نمی شود. - تصنیف هایی که شاعران و موسیقی دانان نامداری همچون علی اکبر شیدا و عارف قزوینی سروده اند و پیوندی عمیق میان شعر و موسیقی در آن ها وجود دارد که این خود برآمده از دو عامل است: - آشنایی علمی و دقیق تصنیف سازان به تکنیک ها و مفاهیم دستگاه ها و گوشه های موسیقی ایرانی. - آشنایی آنان با آهنگ سازی که پیوند عمیق میان شعر و موسیقی را به بهترین وجه صورت داده است. مضامین این تصنیف ها نیز روی هم رفته دو گونه است: - مضامین عاشقانه که ادامه طبیعی تصنیف سرایی در دوران گذشته است و سرآمد خلق آن علی اکبر شیداست. - مضامینی که در برگیرنده تجلیل از آزادی و مقاصد ملی و وطنی است و پیشرو این گونه مضمون سازی، عارف قزوینی است که در تصنیف سرایی جنبشی شکل داده و بعدها کسانی مانند امیر جاهد از سبک و شیوه او پیروی کرده اند.