بررسی نسبت لذت و ادراک زیبایی در خداوند بر اساس اشکال علامه حلی (ره) و واکاوی استدلال ابن سینا

ابن سینا در بسیاری از آثار خود پس از اثبات واجب تعالی و توضیح معنای وجوب ذاتی وجود حق، سخن را به صفات ذات واجب می کشاند. او اوصاف کمالی خداوند از قبیل خیریت، تمامیت، بساطت، حقیت و تجرد محض را برخاسته از وجوب وجود وی می داند. از سوی دیگر ابن سینا زیبایی را به بودن یک شیء آن گونه که باید باشد تعریف می کند. با این تعریف اوصاف کمالی خداوند برای او زیبایی وصف ناشدنی به حساب می آیند. خداوند ازآنجاکه مجرد است خود و زیبایی برتر خویش را ادراک می کند. او برترین مدرک هستی است و والاترین زیبایی دایره وجود را به ژرف ترین شکل ادراک می کند. این وجود لذت آفرین، برترین لذات را از ادراک زیبایی خویشتن برده و عاشق خود می گردد. لیلای این عشق کسی جز ذات حق نیست. علامه حلی ره در برخی آثار خود پس از گزارش این قول آن را نپذیرفته و میان ادراک کمال و لذت رابطه ای نمی بیند. او از باورمندان به این قول می خواهد که بر آن برهان اقامه کنند. ما در این نوشتار در پی آنیم که با بررسی آثار مختلف ابن سینا و سخنان وی در این زمینه با واکاوی تبیین فرآیند لذت بردن خداوند از ادراک جمال خود، برهان احتمالی اقامه شده در کلام شیخ الرییس بر این مسیله را کشف کنیم.