مدلسازی پیامد و ارزیابی کمی ریسک حریق و انفجار در واحد بهره برداری کوپال

واحدهای بهره برداری در صنایع نفت و گاز اغلب با مواد خام نفتی و واحدهای عملیاتی تحت دما و فشار بالا نظیر جدا کننده ها و تانک های ذخیره سر و کار دارند. بنابر این احتمال وقوع حوادثی از قبیل انفجار و حریق در آن ها بسیار زیاد است.آگاهی از شعاع انفجار، آتش و خسارت های ناشی از آن می تواند نقشی مهم در طراحی محل و دست یابی به اقدامات پیش گیرانه از حوادث داشته باشد. واحد بهره برداری کوپال در میدان نفتی به همین نام که در مجاورت میدان نفتی اهواز و میدان نفتی آغاجاری قرار دارد واقع شده است. این واحد از قسمت های مختلفی تشکیل شده که عبارتند از: مجموعه تفکیک نفت ترش (بنگستان)، مخزن آزمایش (شیرین)، مخزن بهره برداری قدیم (بنگستان)، مخزن بهره برداری جدید، کریدور خطوط لوله، محوطه کمپرسورها، محوطه توربین ها، اتاق کنترل، چند راهه خروجی گاز به مشعل، انبار بزرگ و بخش سرویس و خدمات می باشد. در تحقیق حاضر سعی شده است که با شناسایی پر مخاطره ترین ریسک موجود در واحد بهره برداری کوپال، بوسیله مدل سازی بوسیله نرم افزار PHAST  ورژن 22/7 دو نوع آتش محتمل در مخازن نفتی را که آتش ناگهانی و آتش فورانی ناشی از مواد نفتی و نیز انفجار می باشند مورد بررسی قرار داده و با رسم دیاگرام ها و نمودارهای مربوط به سناریوهای محتمل توسط نرم افزار، محدوده اثر این اتفاقات تعیین شود. سپس با استفاده از جداول، میزان پیامد حاصل از هر سناریو رتبه بندی گردد. در این تحقیق با تعریف سناریوها شامل نشت کوچک (6 میلیمتر) و پارگی کامل خطوط لوله 6 اینچ برای خطوط حامل گاز متان و H2S و همچنین نشت گاز H2S از چاه به بررسی پیامدهای حاصل از آن ها پرداخته شده است. شرایط آب و هوایی نیز دو نوع شرایط گرم و سرد با توجه به منطقه موجود در نظر گرفته شده است. نتایج این تحقیق نشان داد که بیشترین پیامد در اثر انفجار ناشی از پارگی کامل خط لوله 6 اینچ گاز متان می باشد. با آگاهی از میزان تشعشعات ناشی از حریق و انفجار می توان از میزان ریسک پذیری قسمت ها در واحد مطلع شد که به وسیله آن می توان راهکارهای مناسبی جهت کنترل مخاطرات و کاهش پیامدهای ناشی از آن ها ارایه نمود. حاصل این تحقیق علاوه بر آن که ما را از ریسک پذیری سیستم در واحد بهره برداری کوپال مطلع می سازد، می تواند در جا نمایی هرچه بهتر وسایل و تجهیزات همراه با خطر پذیری کمتر و ارایه راهکارهای مناسبی جهت کاهش ریسک حوادث و کاهش پیامدهای ناشی از آن ها در پروژه های آتی مورد استفاده قرار گیرد.