بررسی فعالیت حشره کشی و دورکنندگی گلبرگ زعفران روی حشرات کامل شپشه آرد، Tribolium confusum (Col. Tenebrionidae) و تعیین ترکیبات شیمیایی آن

امروزه از گلبرگ زعفران به عنوان یک عامل ارگانیک در صنایع کشاورزی استفاده می شود. در بررسی حاضر، فعالیت حشره کشی و اثر دورکنندگی عصاره گلبرگ گیاه زعفران (Crocus sativus Petal) روی حشرات کامل شپشه آرد (Tribolium confusum Jacquelin du Val) مورد بررسی قرار گرفت. برای عصاره گیری از روش ماسراسیون استفاده شد. پس از 72 ساعت محتویات هر ظرف با استفاده از کاغذ صافی طی دو مرتبه صاف شده و عصاره حاصله در یخچال نگه داری شد. آزمایشات در شرایط دمایی 1±27 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5±65 درصد و تاریکی انجام گرفت. برای سمیت عصاره زعفرانحشرات کامل در معرض غلظت های 100، 500، 1000، 10000، 50000 و 100000 پی پی ام عصاره متانولی زعفران قرار گرفتند و تلفات 4، 5، 6 و 7 روز پس از مواجهه حشرات شمارش شد. برای آزمایش دورکنندگی، حشرات کامل در معرض غلظت های 2/4، 27/5، 34/6 و 41/7 درصد قرار گرفتند و دورکنندگی 4، 5، 6 و 7 روز پس از مواجهه حشرات بررسی شد. نتایج نشان داد عصاره گلبرگ زعفران روی حشرات کامل شپشه آرد سمیت ایجاد کرد. درصد تلفات باتوجه به افزایش غلظت و مدت زمان قرار گرفتن حشرات کامل شپشه آرد در معرض عصاره افزایش یافت. همچنین میانگین میزان دورکنندگی عصاره گلبرگ زعفران علیه حشرات کامل در اثرغلظت های 20/4، 27/5، 34/6، 41/7 درصد 7 روز پس رهاسازی حشرات به ترتیب 33/13، 33/18، 33/23، و 66/26 درصد دست آمد. آنالیز شیمیایی عصاره توسط دستگاه GC-MS نشان داد که ترکیبات فرار دارای حایز اهمیت در عصاره گلبرگ زعفران به ترتیب C8H16 (propyl Cyclopentane -n-pr) ، C8H18 (Hexzan3,3-dimethy)، C8H18 (octane- octane) و C16H34 (Hexadecane) است. با توجه به نتایج این بررسی به نظر می رسد، عصاره مذکور جهت حفاظت محصولات انباری خاصیت دورکنندگی مناسبی علیه حشرات کامل شپشه آرد داشته است.