نگاهی به هنر تذهیب و صفحه آرایی در دو نسخه خطی رسایل خواجه احمد کاسانی

خواجه احمد کاسانی از عرفای بزرگ و نامدار فرقه نقشبندیه در ماوراء النهر است که نوادگانش بعد از مرگ وی مکتبی را به نام کاسانیه یا دهبیدیه پایه گذاری کردند. از این عارف بزرگ قرن دهم، نزدیک به سی رساله به صورت نسخ ه خطی در کتابخانه های کشورهای مختلف به جا مانده است. پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی به هنر تذهیب، صفحه آرایی و ویژگی های به کارگرفته شده در دو نسخه  خطی رسایل کاسانی در عصر قاجار؛ نسخه مجلس 335 و نسخه گنج بخش 2262 پرداخته است. صفحات سرآغاز و سرلوح این دو نسخه، شایسته توجه است و در تزیین و آرایه سازی آنها اهتمام فراوانی شده است. صفحات آغازین این دو نسخه، به طور مشابه سرلوح و کتیبه دارد و غالب سرلوحها همان نقش گنبدی و یا محرابی است که بیانگر رواج و پیشرفت هنر تذهیب در دوره قاجار است. گلهای رنگین مرصع گونه در متن تذهیب و گاهی در صفحه آرایی سرلوحه ای این آثار بسیار دیده می شود. میان سطور در صفحات آغازین طلا اندازی شده است و اوراق میانی نسخه ها مجدول هستند. در این دو نسخه، حاشیه های آرایه دار به رنگ قرمز در صفحات آغازین و تمام صفحات وجود دارد؛ اما این حاشیه ها بدون تذهیب، ترصیع، انواع گل، برگ و رنگ است.