واکاوی تطبیقی برداشت های مفسران از روایات تفسیر به رای در پرتو باورهای کلامی

از عوامل برداشت ناصواب از قرآن و بطور اعم باورهای اعتقادی، تفسیر به رای می باشد. علاوه برآیات متعدد قرآن، در احادیث مروی از پیامبر اکرم (ص) و نیز ایمه اطهار (ع) بارها از آن تحذیر شده و مرتکب آن حتی در مورد یک آیه به آتش دوزخ و کفر تهدید شده است. اصل حرمت تفسیر به رای اجماعی است و هیچیک از مذاهب و فرق اسلامی در آن تردید ندارند. اما همانطور که در تاریخ تفسیر و برداشت های قرآنی، مصادیق و نمونه های بسیاری از تفسیر به رای موجب انحرافات عقیدتی و حتی درگیری های مذهبی و فرقه ای شد، در تبیین خود مفهوم و مراد از تفسیر به رای و شاخصه ها و مصادیق آن نیز اختلاف نظر وجود داشته است. لزوم پرهیز از انحراف برداشت های اعتقادی و کلامی، اهمیت و ضرورت این تحقیق را بیش از پیش نمایان می سازد. این نوشتار پس از نقل برخی از روایات مربوطه به واکاوی، تحلیل و تطبیق دیدگاه های برخی از صاحبنظران پرداخته و علیرغم اختلاف نظرها به مشترکاتی در این زمینه دست یافته است.