بررسی ساختار مورفولوژیکی - زمین ساختی ارتفاعات سیاه کوه در ناحیه دامغان با استفاده از پارامترهای تندی و فرورفتگی

پوسته زمین بر اثر عوامل زمین ساختی و حرکات فشارشی و کششی حاصل از آن به طور مداوم در حال تغییر و تحول است. تغییر در شکل نیمرخ طولی رودخانه ها یکی از پیامدهای تاثیرات زمین ساخت فعال بر شبکه های آبراهه ای است. در این پژوهش هدف اصلی بررسی تاثیر زمین ساخت فعال در قالب حرکات امتدادلغز و ترافشارشی گسل دامغان بر روی ساختار مورفولوژیکی ارتفاعات سیاه کوه در شمال دامغان است. بدین منظور با استفاده از اطلاعات ارتفاعی نقشه رقومی ارتفاع 5/12 متر راداری و با استفاده از الگوریتم D8 به استخراج آبراهه های منطقه پرداختیم و 2 رود اصلی بر سطح ارتفاعات سیاه کوه را مورد بررسی قرار دادیم. در این راستا از رابطه توان رودخانه برگرفته شده از دو متغیر اصلی شیب و مساحت زهکشی رود در قالب یک نمودار لگاریتمی به منظور استخراج پارامترهای تندی و فرورفتگی بهره گرفتیم. افزایش پارامتر تندی بیانگر بالاآمدگی رود در پاسخ به فرایش های فعال می باشد؛ درحالی که افزایش پارامتر فرورفتگی بیانگر عدم عملکرد فرایندهای زمین ساختی به شکل فرایشی و یا مقاومت کم سنگ بستر است. بررسی تاثیر فعالیت گسل دامغان بر روی ارتفاعات سیاه کوه با استفاده از رابطه توان رودخانه نشان داد که حرکات امتدادلغز و ترافشارشی گسل دامغان برجستگی سیاه کوه را در قالب ساختار یک خم گرفتاری با مورفولوژی فوربرگی درآورده است. هرجا رود بر سطح فوبرگ جریان دارد؛ مقادیر بالایی از پارامتر تندی را نشان می دهد و هر جا رود از سطح فوربرگ خارج شده و بر روی رسوبات سست کواترنری مخروط افکنه های اطراف جریان یافته از مقادیر پارامتر تندی کاسته شده و بر مقادیر پارامتر فرورفتگی افزوده شده است.