تدوین برنامه درمانی (اتیسم یکپارچه با خانواده) و مقایسه اثربخشی آن با (آموزش مهارتهای ویژه چندگانه) بر واکنشپذیری نسبت به استرس ادراک شده در مادران کودکان مبتلا به اختلال طیف اتیسم

این پژوهش با هدف تدوین برنامه درمانی (اتیسم یکپارچه با خانواده) و مقایسه اثربخشی آن با (آموزش مهارتهای ویژه چندگانه) بر واکنش پذیری نسبت به استرس ادراک شده در مادران کودکان مبتلا به اختلال طیف اتیسم انجام شد.

روش پژوهش نیمه آزمایشی از نوع طرح پیش آزمون-پس آزمون همراه با گروه کنترل و پیگیری، همینطور از نظر نوع داده آمیخته اکتشافی بود. جامعه آماری در بخش کیفی شامل 12 نفر از صاحب نظران و خبرگان متخصص بودند که با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. همچنین جامعه آماری در بخش کمی شامل 45 مادر کودکان مبتلا به اتیسم بودند که با استفاده از روش نمونه-گیری تصادفی ساده، در دو گروه آزمایش (15 نفر) و کنترل (15 نفر) همتاسازی شدند. گروه آزمایش اتیسم یکپارچه با خانواده 8 جلسه 90 دقیقه ای و گروه آزمایش مهارتهای ویژه چندگانه هم 8 جلسه 90 دقیقهای تحت آموزش قرار گرفتند. ابزار گردآوری داده ها در بخش کیفی مصاحبه های نیمه ساختاریافته انفرادی اکتشافی بود در بخش کمی نیز بهمنظور گردآوری داده ها از پرسشنامه واکنش پذیری نسبت به استرس ادراک شده (شولتز و همکاران، 2011) استفاده شد. برای تجزیه وتحلیل داده های بخش کیفی از تحلیل محتوا و در بخش کمی از طریق آمار توصیفی و استنباطی (تحلیل عاملی اکتشافی، آزمون تحلیل کوواریانس) تحلیل شد.

یافته ها نشان داد از جمله مولفه های برنامه درمانی اتیسم یکپارچه با خانواده شامل ویژگیهای فردی والدین، رابطه والد-کودک، سلامت روان والدین، خانواده، فراخانواده، رابطه والد-والد، دانش خانواده درباره اتیسم و استیگما بود. بر اساس ابعاد و مولفه های شناسایی شده، مدل پژوهش از برازش مناسبی برخوردار بود. نتایج نشان داد آموزش برنامه درمانی اتیسم یکپارچه با خانواده و آموزش مهارتهای ویژه چندگانه باعث کاهش واکنش پذیری نسبت به استرس ادراک شده در مادران کودکان مبتلا به اختلال اتیسم در طی جلسات آزمایشی شده است. لازم به ذکر است که روند بهبودی در گروه اتیسم یکپارچه با خانواده بیشتر است.

بنابراین استفاده از این مداخلات و برنامه های آموزشی به عنوان روشی در کاهش استرس والدین کودکان مبتلا به اتیسم پیشنهاد میشود.