بررسی استفاده از مالچ های زنده و غیر زنده در کنترل علف های هرز گشنیز (Coriandrum sativum L.)

علف های هرز مهم ترین عامل محدودکننده در سیستم های کشاورزی می باشند و استفاده از مالچ به عنوان راهکاری مناسب در مدیریت اکولوژیک علف های هرز در نظر گرفته می شود. به منظور بررسی عملکرد و کنترل علف های هرز گشنیز، آزمایشی به صورت فاکتوریل در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان در سال 1399 انجام شد. فاکتور اول، نوع مالچ شامل نسبت های 100 درصد (40 کیلوگرم در هکتار)، 66 درصد (26/4 کیلوگرم در هکتار) و 33 درصد (13/2 کیلوگرم در هکتار) شبدر (Trifolium alexandrinum L.) و 100 درصد (20 کیلوگرم در هکتار)، 66 درصد (13/2 کیلوگرم در هکتار) و 33 درصد (6/6 کیلوگرم در هکتار) یونجه (Medicago scutellate L.) به عنوان مالچ های زنده، کلش گندم (Triticum aestivum L.) (یک کیلوگرم در مترمربع) به عنوان مالچ غیرزنده و یک تیمار بدون مالچ و فاکتور دوم، کنترل علف های هرز شامل کنترل کامل علف های هرز، یکبار وجین علف های هرز و عدم کنترل علف های هرز بود. نتایج نشان داد که تیمارهای نوع مالچ و کنترل علف های هرز بر اجزای عملکرد و عملکرد گشنیز از نظر آماری معنی دار بود. به طوری که، بیشترین عملکرد دانه (1601/4) کیلوگرم در هکتار)، عملکرد زیست توده (3901 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد اسانس (3/35 کیلوگرم در هکتار) در مالچ کلش گندم تحت شرایط کنترل کامل علف های هرز مشاهده شد. تراکم های 66 و 100 درصد شبدر، باعث خفگی و از بین رفتن کامل بوته های گشنیز شد. لذا، عملکرد دانه و زیست توده گشنیز در این تیمارها معادل صفر بود. همچنین، تراکم های پایین یونجه، تاثیر معنی داری بر کنترل علف های هرز نداشت. کنترل کامل علف های هرز باعث افزایش معنی داری در تمامی صفات ارزیابی شده در گشنیز شد. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که استفاده از مالچ کلش گندم راه حل مناسبی برای کنترل علف های هرز گشنیز است که نه تنها در رشد و نمو گشنیز تداخلی ایجاد نمی کند، بلکه باعث کنترل موثر علف های هرز آن نیز می شود. از این رو با توجه به اهمیت کنترل تلفیقی علف های هرز در سیستم های کشاورزی پایدار، استفاده از مالچ کلش گندم را می توان به عنوان یکی از راهکارهای کاهش استفاده از سموم شیمیایی و کاهش آلودگی محیط زیست معرفی نمود.