اثر محلول پاشی اسیدسالیسیلیک و کودهای زیستی بر عملکرد و برخی صفات بیوشیمیای ریحان (Ocimum basilicum L.) در شرایط تنش کم آبی

به منظور بررسی اثر محلول پاشی سالیسیلیک اسید و کودهای زیستی بر عملکرد و برخی صفات بیوشیمیای ریحان در شرایط تنش کم آبی، آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1398 در شهرستان هوراند از توابع استان آذربایجان شرقی انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل سه سطح تنش خشکی (70، 140 و 210 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیرکلاس A) فاکتور دوم شامل تلقیح بذر با باکتری ها در 5 سطح (عدم تلقیح به عنوان شاهد، تلقیح با ازوتوباکتر، سودوموناس، آزوسپریلیوم و کاربرد همزمان ازوتوباکتر، سودوموناس و آزوسپریلیوم) و فاکتور سوم شامل محلول پاشی با سالیسیلیک اسید در چهار سطح (عدم مصرف، 5/0، 1 و 5/1 میلی مولار) بود. نتایج نشان داد که اثرات اصلی تنش خشکی، کودهای زیستی و محلول پاشی سالیسیلیک اسید بر کلیه صفات مورد مطالعه معنی دار بود. فعالیت آنزیم های سوپر اکسید دیسموتاز، کاتالاز و کارآیی فتوشیمیایی فتوسیستم II تحت تاثیر ترکیب تیماری تنش خشکی در کودهای زیستی، تنش خشکی در سالیسیلیک اسید در سطح احتمال پنج درصد معنی دار شد. با اعمال تنش کم آبی، پایداری غشای سلولی، حداکثر کارآیی فتوشیمیایی فتوسیستم II و عملکرد دانه در گیاه ریحان کاهش یافت و میزان تجمع کربوهیدرات، فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی، محتوای مالون دی آلدیید و درصد اسانس افزایش یافت. نتایج مقایسه میانگین برهمکنش تنش خشکی و کودهای زیستی نشان داد که بیش ترین مقدار عملکرد دانه (11/917 کیلوگرم در هکتار) و حداکثر کارآیی فتوشیمیایی فتوسیستم II (713/0) از تیمار 70 میلی متر تبخیر و کاربرد همزمان ازوتوباکتر، سودوموناس و آزوسپریلیوم حاصل شد. محلول پاشی سالیسیلیک اسید به ترتیب منجر به افزایش 33/41، 17/54، 43/24 و 98/38 درصدی فعالیت گلوتاتیون پراکسیداز، کربوهیدرات محلول برگ، شاخص پایداری غشاء و درصد اسانس و کاهش 72/54 محتوای مالون دی آلدیید شد. طبق نتایج به دست آمده، محلول پاشی با سالیسیلیک اسید و کاربرد توام باکتری ها (ازوتوباکتر، سودوموناس و آزوسپریلیوم) توانست تا حدی اثرات منفی تنش خشکی را بر طرف و منجر به بهبود عملکرد و کیفیت گیاه ریحان گردیده است.