امکان سنجی توسعه موارد تاثیر بهبود بر میزان دیه: از جزم گرایی تا تفصیل

در فقه امامیه و به تبع آن در قانون مجازات اسلامی بهبود برخی آسیب های وارده بر تمامیت جسمانی اشخاص موجب کاهش دیه دانسته شده است. این آسیب ها محدود بوده و شامل همه آسیب های جنایی نمی شود. پرسش بسیار حیاتی که در این رابطه هم برای محاکم قضایی و هم برای نهادهای متولی امر کارشناسی همچون سازمان پزشکی قانونی رخ کرده این است که آیا حقیقتا تنها بهبود آسیب های مصرح در فقه و قانون موجب کاهش دیه می شود یا می توان این تاثیرگذاری را به تمامی آسیب های جنایی توسعه داد؟ با تامل در متون فقهی می توان دو دیدگاه مستقل در این زمینه یافت که دایر مدار نفی و اثبات جواز توسعه موارد بهبود هستند. این نوشتار با نقد و بررسی این دو دیدگاه، با رویکردی توصیفی - تحلیلی چنین نتیجه گرفته است که تاثیر بهبود بر میزان دیه آسیب های مختلف، یکسان نیست بلکه بایستی در این زمینه قایل به تفصیل شد؛ با این بیان که در آسیب هایی همانند قطع عضو، زوال منافع، جراحات - غیر از شجاج و غیر از جایفه و نافذه - و اغلب آسیب های استخوانی بایستی معتقد به تاثیر بهبود بر میزان دیه شد اما در آسیب هایی همانند شجاج، جایفه و نافذه و نیز تغییر رنگ پوست نمی توان بهبود را بر میزان دیه موثر دانست.