عدالت اجتماعی کارگزاران در نامه های نهج البلاغه (رویکرد مخاطب محور)

عدالت، آرمان والای بشری در طول تاریخ بوده است و امام علی علیه السلام، سمبل برجسته عدالت هستند که آن را در حیات فردی و اجتماعی متجلی کردند. با وجود اینکه درباره عدالت در سیره آن حضرت، پژوهش های بسیار انجام شده است، اما این مسیله همچنان نیازمند بررسی است. این پژوهش تلاش دارد تا با نگاهی مخاطب محور، مسیله عدالت اجتماعی را در نامه های آن حضرت به کارگزارانشان بررسی نماید و از روش تحلیل مضمون و نرم افزار MAXQDA برای دستیابی به این هدف بهره برده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که عدالت اجتماعی در کارگزاران، با توجه به کیستی مخاطب، به دو سطح کلان تحت لوای حکومت و خارج از لوای حکومت قابل تقسیم است. بخش تحت لوای حکومت به دو دسته فرادست و فرودست کارگزار تقسیم می شود که متناسب با آن وظایفی برای کارگزار تعیین شده است.  مهمترین وظیفه کارگزار نسبت به فرادست خود اطاعت و فرمان پذیری است. سطح فرودست نیز به دو بخش کارگزاران و رعیت تقسیم می شود که هریک دارای مضامین پایه متعدد هستند. سطح کلان خارج از لوای حکومت که اشاره به دشمنان آشکار دارد، خود از چهار مضمون پایه شدت در برابر دشمن، اصول جنگ با دشمن، اصول صلح با دشمن و اصول هم پیمانی با دشمن تشکیل می شود.