مطالعه و تحلیل شیوه اجرایی خاتم معرق از دوره قاجار تا دهه اخیر

طبق منابع تاریخی خاتم کاری یکی از هنرهای چوبی ایرانی بوده که با استناد به رحل چوبی محفوظ در موزه متروپولیتن، آغاز آن از دوره آل مظفر شکل گرفته است. خاتم کاری در هر دوره ویژگی های منحصر به فردی داشته و همین مسیله سبب شده آثار شاخصی که از هر دوره بر جا مانده بخش مهمی از هنر ایرانی را شکل دهد. این پژوهش با هدف تحلیل شیوه اجرایی خاتم معرق از دوره قاجار تا دهه اخیر علاوه بر تبیین ویژگی های این شیوه به واکاوی آثار به جای مانده نیز پرداخته است. سوالات این پژوهش عبارتند از : 1-ویژگی های فنی شیوه خاتم معرق چیست؟ 2-چه عواملی در تداوم خاتم معرق از دوره قاجار تا دهه اخیر موثر هستند؟ به منظور پاسخ دهی به سوالات مطرح شده و همچنین تحقق هدف پژوهش، پس از تبیین شیوه خاتم معرق و تحلیل چگونگی تداوم آن تا دهه اخیر، 6 اثر خاتم معرق از دوره قاجار تا دهه اخیر به عنوان جامعه هدف پژوهش تحلیل و واکاوی شدند. در این پژوهش روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و رویکرد آن از نظر روش شناختی، مبتنی بر رویکرد ساخت گرا است. مطالعات و روش گردآوری اطلاعات مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و میدانی بوده، ابزار و شیوه مورد استفاده مشاهده و روش تجزیه و تحلیل کیفی است. نتایج تحقیق حاکی از آن بوده که شیوه خاتم معرق به گونه ای است که براساس آن در یک اثر خاتم کاری می توان علاوه بر تفکیک رنگی بین خاتم ها، زیبایی، تنوع طرح و نقش نیز ایجاد نمود. با توجه به بررسی های صورت گرفته می توان نتیجه گرفت شیوه خاتم معرق یکی از روش های پر اهمیت در خاتم کاری دوره قاجار بوده که تا دهه اخیر تداوم یافته و نمونه های موجود بررسی شده گواهی بر این امر است.