بررسی هم معنایی در واژگان نهج البلاغه بر مبنای نظریه پیوستار هم معنایی لاینز

هم معنایی یک پدیده مشترک در میان تمامی زبان های مختلف است. زبانشناسان دنیا نظرات گوناگونی درباره آن داشته اند. از این رو، ابتدا دیدگاه زبانشناسان در این خصوص بررسی و سپس درباره گستره آن در نهج البلاغه بحث می شود. پدیده هم معنایی موافقان و مخالفانی دارد که هر کدام دلایل خاص خود را مطرح می کنند و سبب پیدایش این اختلاف، نبودن تعریفی جامع و مانع از هم معنایی بوده است. موافقین بر این باورند که در نهج البلاغه برای یک واژه انبوهی از کلمات مترادف وجود دارد که باعث غنا و وسعت زبان گردیده است و بر همین اساس، کثرت مترادفات را باعث آهنگین شدن نثر عربی دانسته اند. مخالفین وجود ترادف، صرف نظر از طبیعت و سرشت واژه، بر این باورند که هیچ دو کلمه ای را در نهج البلاغه نمی توان یافت که از نظر معنی کاملا یکسان باشند؛ چون آن را حکیمانه نمی دانند، بلکه به دنبال شناسایی تفاوت های دقیق و عمیق میان ارتباط کلمات هستند. در این نوشتار، نگارندگان با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از نظریه لاینز مبنی بر نظریه پیوستارهم معنایی، معانی مختلف چهارده واژه ی مترادف در نهج البلاغه را استخراج و مورد تحلیل و بررسی قرار داده اند. شایان ذکر است که گزینش محدود وازگان تنها به دلیل محدودیت حجم مقاله بوده است. نتایج نشان داد که بر اساس نظریه لاینز مبنی بر نظریه پیوستارهم معنایی، واژه ها نمی توانند به طور قطعی در بافت های مختلف جایگزین هم گردند و از این رو، وی هم معنایی را پدیده ای نادر در زبان می داند.