تعیین عوامل موثر بر حساسیت خاک به تشکیل اندوده سطحی با استفاده از تحلیل آماری چند متغیره

این پژوهش با هدف ارزیابی عوامل موثر بر حساسیت خاک به تشکیل اندوده سطحی انجام شد. برای اجرای این تحقیق، هشتاد نمونه خاک (20-0 سانتی متری) از دشت کوار استان فارس تهیه شد و بعد از برداشت، در هوا خشک و از الک دو میلی متری عبور داده شد. سپس پارامترهای توزیع اندازه ذرات، رطوبت، ماده آلی، هدایت الکتریکی و pH عصاره اشباع خاک اندازه گیری شد. همچنین میانگین وزنی و هندسی قطر خاکدانه ها، کربنات کلسیم معادل، ابعاد فرکتالی ذرات خاکدانه به طول یک سانتی متر (مدل های ریو- اسپوزیتو، بارتولی و تایلر)، درصد اشباع رطوبتی، سدیم، کلسیم و منیزیوم تعیین شد. در ادامه، نمونه های دست نخورده با استفاده از استوانه های فلزی تهیه شد و پس از اشباع در دستگاه بار افتان قرار گرفت، سپس مقدار هدایت هیدرولیکی اشباع نمونه‎ ها اندازه گیری شد. ارزیابی حساسیت خاک به تشکیل اندوده، با شاخص های پایداری ساختمان خاک (SI)، حساسیت نسبی به تشکیل اندوده سطحی (RSI)، سله بندی (CI)، پایداری مرطوب خاکدانه ها (WAS)، مقاومت فروروی (PR)، حساسیت به سله بستن (CSI) و قوام (C5- C10) انجام شد. از روش های آماری چند متغیره (تجزیه خوشه ای، تجزیه تابع تشخیص و همبستگی کانونیک) نیز استفاده شد. همچنین بر اساس ماتریس ساختار مشخص شد که شاخص های ,CI SI و CSI از مهم ترین شاخص هایی است که به تفکیک این دو گروه از یکدیگر منجر می شود. بیشترین همبستگی کانونی در درجه اول به ماده آلی سپس به رس تعلق دارد. دو شاخص پایداری ساختمان خاک (SI) و شاخص سله بندی (CI) نیز از مهم ترین شاخص هایی است که در مقایسه بین شاخص ها، بیشترین همبستگی را به خود اختصاص می دهد. مهم ترین متغیرهای تاثیرگذار بر شاخص های ارزیابی اندوده سطحی که به تفکیک دو گروه، ارایه تابعی با قابلیت بالا و بیشترین همبستگی کانونی منجر می شود ابتدا ماده آلی سپس رس است.