تهیه نقشه میزان فرسایش و رسوب حوضه آبخیز خسویه با استفاده از مدل USPED و سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) و مقایسه آن با رخساره های فرسایش آبی

فرسایش خاک و تولید رسوب در حوضه های آبخیز، از معضلات زیست محیطی است که یکی از عوامل اصلی بیابان زایی و تخریب اراضی بشری می باشد؛ بنابراین، ارزیابی فرسایش خاک برای تخمین میزان فرسایش و رسوب با استفاده از مدل های تجربی به ویژه در حوضه های فاقد ایستگاه هیدرومتری، یکی از ابزارهای مدیریتی مهم در امر حفاظت آب و خاک است. منطقه مورد مطالعه در این پژوهش، حوضه آبریز خسویه در استان فارس است که یکی از نواحی بسیار مستعد به فرسایش آبی به شمار می رود. در این تحقیق، میزان فرسایش و رسوب حوضه مورد مطالعه با استفاده از مدل USPED که در پژوهش های محققان در ایران به ندرت از آن استفاده شده است برآورد می شود. این مدل برای تخمین میزان فرسایش و رسوب است که شش عامل دارد؛ عامل توپوگرافی که از داده های مدل رقومی ارتفاع (Tan-DEM-X)، عامل پوشش گیاهی (C) که با استفاده از تصاویر ماهواره ای Sentinel-2، عامل فرسایش پذیری خاک (K) که با استفاده از جمع آوری نمونه های خاک، عامل فرسایندگی بارش (R) که از داده های متوسط بارش ماهانه ایستگاه های مجاور حوضه و در نهایت، عامل عملیات حفاظتی (P) تهیه می شود. نتایج این تحقیق نشان داد که حدود هیجده درصد از منطقه مورد مطالعه در کلاس های فرسایش و رسوب شدید و خیلی شدید (بیش از بیست تن در هکتار در سال) قرار دارد و تنها 7.9 درصد از حوضه در محدوده کلاس پایدار (1/0 تا 1/0-) واقع است. مقایسه نتایج این مدل با رخساره های فرسایش آبی، فقدان توانایی مدل را در کلاس میزان فرسایشی مناطق دارای فرسایش آبکندی در نواحی کم شیب حوضه نشان می دهد، ولی در پیش بینی کلاس فرسایشی اشکال ورقه ای و شیاری دقت مناسبی دارد.