بازشناسی ساختار فضایی شهر زابل با روش تحلیل چیدمان فضا

ساختار فضایی شهر، مجموعه ای است مرکب از ستون فقرات و شبکه ای به هم پیوسته از کاربری ها و عناصر مختلف شهری که شهر را در کلیت آن انسجام می بخشد. این مجموعه، شالوده سازمان فضایی- کالبدی شهر و اجزای داخلی آن بوده و مبین خصوصیات کلی شهر است و سایر ساختمان ها در شهر، همانند پرکننده ها، بینابین بخش های اصلی این شبکه را می پوشانند. یکی از روش های افزایش نقش ساختار فضایی در بهبود کیفیت زندگی در شهر توجه به کالبد و فعالیت‎های انجام شده در شهر است که در این مقاله با بازشناسی ساختار فضایی شهر زابل به عنوان نمونه موردی به این امر پرداخته شده است. بدین منظور پس از بررسی ادبیات تحقیق در زمینه نظریه و روش چیدمان‎فضا، به تعیین شاخص های اندازه گیری میزان انسجام ساختار فضایی در شهر زابل پرداخته شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها و ترسیم نقشه ها از نرم افزار دپس مپ بر اساس روش چیدمان فضا با شاخص های اتصال ، عمق، همپیوندی کلان و محلی و درجه کنترل و کنترل پذیری استفاده شد. در نهایت نتایج با ساختار فضایی موجود در شهرزابل مورد مقایسه قرار گرفت.نتایج تحلیل نشان می دهد که به طور میانگین ساختار فضایی شهرزابل دارای ارزش عددی پایین در شاخص های اتصال و عمق و ارزش عددی بالا در شاخص های هم پیوندی محلی و کلانT درجه کنترل و کنترل پذیری است. به طور کل نتایج نشان می دهد که شهر زابل دارای ساختاری منسجم بوده که از دیرباز با شکل الگوی شبکه شطرنجی ایجاد شده است اما با گذر زمان و گسترش افقی شهر کماکان نقش مرکز شهر به عنوان هسته مرکزی حفظ شده است.