تاثیر تنش های محیطی بر ویژگی های جوانه زنی و رویشی بذور سه گونه مرتعی قیچ، توت روباهی و علف شور در مناطق نیمه خشک استان کهگیلویه و بویراحمد

از مهمترین محدویت های مناطق خشک و نیمه خشک، وجود تنش های غیرزنده محیطی از جمله خشکی و شوری است که رشد و نمو گیاهان را به ویژه در مرحله حساس جوانه زنی تحت تاثیر قرار می دهد. شناخت مقاومت به شوری و خشکی گیاهان برای مدیریت عرصه های طبیعی در راستای پروژه های احیای زیستی با اهمیت است. لذا پژوهش حاضر با هدف تاثیر تنش های خشکی و شوری بر ویژگی های جوانه زنی و رویشی سه گونه مرتعی بومی؛ قیچ (Zygophyllum eurypterum Boiss. & Buhse)، توت روباهی (.Sanguisorba minor L) و علف شور (Salsola orientalis S. G. Gmelin =Salsola rigida) به منظور احیای پوشش گیاهی در مراتع نیمه خشک جنوب استان کهگیلویه و بویراحمد انجام شد. نمونه برداری از بذر گونه های مذکور در زمان رسیدگی کامل آن ها در رویشگاه های مرتعی شهرستان گچساران انجام شد. تنش خشکی توسط پلی اتیلن گلایکول در شش سطح (0، 0.3-، 0.6-، 0.9-، 1.2- ، 1.5- MP) و تنش شوری با کلرید سدیم در شش سطح (0، 50، 100، 150، 200، 250 mM) در قالب طرح کاملا تصادفی  در محیط آزمایشگاهی مورد بررسی قرارگرفتند. قبل از انجام این آزمایش ها تیمارهای شکست خواب بذر انجام شد. مشخصه های درصد و سرعت جوانه زنی ، طول های گیاهچه، ساقه چه و ریشه چه و همچنین شاخص بنیه بذر اندازه گیری شد. نتایج نشان می دهد که بین سطوح مختلف خشکی و شوری در تمامی صفت های اندازه گیری شده در گونه های مورد بررسی تفاوت معنی داری وجود دارد (0.01<p). بین گونه های گیاهی و اثر متقابل خشکی-شوری و گونه اختلاف معنی داری مشاهده شد. با افزایش روند خشکی به لحاظ درصد و سرعت جوانه زنی و سایر صفات اندازه گیری شده در هر سه گونه اختلاف معنی داری وجود داشت، که در این شرایط بیشترین میزان صفات اندازه گیری شده از جمله جوانه زنی و شاخص بنیه بذر در گونه قیچ مشاهده شد. همچنین با افزایش شوری میزان جوانه زنی هر سه گونه بطور معنی داری کاهش پیدا کرد. نتایج نشان داد با افزایش شوری به ترتیب بیشترین و کمترین جوانه زنی در گیاه علف شور و توت روباهی اتفاق می افتد. بطور کلی در بین گونه های مورد بررسی می توان مقاوم ترین گونه به خشکی را گیاه قیچ و حساس ترین را گونه توت روباهی نام برد. در زمینه تاثیر شوری نیز می توان بیان نمود، علف شور بیشترین جوانه زنی و توت روباهی کمترین جوانه زنی را در سطوح بالای شوری دارند ، لذا می توان گیاه علف شور را مقاوم ترین گونه به تنش شوری نام برد .بر پایه نتایج دریافت شده، استفاده از گونه های بررسی شده، برای کاربرد در پروژه های بیولوژیک پیشنهاد می شود.