ارزیابی مدل AquaCrop برای شرایط اثر متقابل تنش شوری در مراحل مختلف رشد ذرت (در منطقه قزوین)

آگاهی از پاسخ گیاهان به شیوه های کاربرد تنش شوری در مراحل رشد، می تواند باعث مدیریت بهتر تنش ها بشود. این پژوهش در سال 1400 بر روی ذرت رقم سینگل کراس 704، در فضای مینی لایسیمتر و در منطقه قزوین انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملا تصادفی اجرا شد. تیمارهای شوری عصاره اشباع خاک (فاکتور اصلی) در چهار سطح (S1)7/1، (S2)3، (S3)5 و (S4)7 دسی زیمنس بر متر به کار برده شدند. تیمارهای مرحله رشد گیاه (فاکتور فرعی) به صورت یک مرحله ای در مراحل (C1) 6برگی، (C2) گل دهی، (C3) شیری شدن دانه ها و دو مرحله ای شامل C1C2، C1C3 و C2C3 تعریف شدند. هدف از پژوهش، شبیه سازی عملکرد ذرت با مدل AquaCrop، در شرایط اعمال ناپیوسته تنش شوری در مراحل رشد گیاه بود. برای این منظور، از داده های تیمارهای یک مرحله ای رشد برای واسنجی مدل AquaCrop و از داده های تیمارهای دو مرحله ای رشد برای ارزیابی مدل مذکور استفاده شد. در اثر افزایش تنش شوری تا سطح S4، میزان ماده خشک گیاهی از 2/157 گرم به 9/115، 2/53، 7/77، 1/86، 97 و 5/46 گرم در هر بوته برای تیمارهای C1، C2، C3، C1C2، C1C3 و C2C3 رسید. نتایج نشان داد که کاربرد ناگهانی تنش شوری در یک مرحله حساس رشد (مانند گل دهی یا شیری شدن دانه ها)، باعث ضرر بیشتر نسبت به تیمارهای C1C2 و C1C3 شده است. زیرا یک بار اعمال تنش شوری در مرحله 6 برگی (C1) رشد، موجب سازگاری (افزایش آستانه تحمل) گیاه به تنش های آتی شد. در ارزیابی مدل AquaCrop آماره های CRM، EF، R2، RMSE، NRMSE و ME به ترتیب با مقادیر 084/0-، 833/0، 91/0، 05/12، %34/11 و 32/18 بیانگر دقت مناسب مدل در شبیه سازی عملکرد ذرت بود. درنتیجه با مدیریت تنش شوری در مراحل رشد گیاه، می توان اثرات منفی بر مقدار عملکرد محصول را کاهش داد. از طریق شبیه سازی عملکرد با مدل AquaCrop، حالات مختلف کاربرد تنش ها قابل ارزیابی خواهد بود.