بررسی تطبیقی تکفیر از منظر وهابیت و خوارج

وهابیان قریب به سه قرن است که با شعار پیروی از قرآن، سنت و سلف، قرایتی خاص از توحید و شرک ربوبی و الوهی را ترویج می کنند که نتیجه آن کفر انگاری برخی از باورها و رفتاری رایج در میان عالمان و عامیان مسلمان مذاهب مخالف وهابیت است. این در حالی است که این خوانش وهابیان از توحید و تکفیرهای برآمده از آن، نه در سلف مشتهر به سلف صالح در میان اهل سنت راه دارند و نه در قرآن. این مقاله، تساوی و یکسانی راه وهابیت با سلف طالح (یعنی خوارج)، را اثبات کرده و ادعای وهابیان را مورد بررسی قرار داده است؛ از این رو، با توجه به مدعای وهابیت که خود را تابع سلف می دانند، این سوال مطرح است که آیا سلف صالح به ویژه در سه قرن اول، چنین تفکر تکفیری ای داشتند؟ اگرچه موضوع کفر و مسیله تکفیر در مباحث کلامی و فقهی سنی و شیعه وجود دارد، ولی اکثر مسلمانان، هیچ گاه مخالفین فکری خود را به بهانه ی تکفیر مهدورالدم ندانستند؛ اما در اواسط قرن اول هجری، عده ای به نام خوارج و با شعار «لاحکم الالله» دست به قتل مسلمانان زدند و کشتن آنان را به سبب کفر و شرک جایز دانستند؛ از این رو، ریشه تکفیر وهابیت، امروز در میان تاریخ اسلام نه تنها به سلف صالح، بلکه به سلف طالح یعنی خوارج برمی گردد.