تبیین جامعه شناخی موثر بر رفتار رانندگی مخاطره آمیز

رفتارهای پرخطررانندگی، دومین علت منجر به مرگ  و اولین علت سال های ازدست رفته عمردر اثرمرگ زودرس و ناتوانی قلمداد می شود. این پژوهش با هدف تبیین عوامل جامعه شناخی موثر بر رفتار رانندگی مخاطره آمیز در شهر یزد انجام شد.
تحقیق حاضر از لحاظ نوع، کاربردی  و از نظر روش، توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری این تحقیق، کلیه رانندگان درون شهری ساکن در شهر یزد بودند. به دلیل پراکندگی جامعه آماری و عدم اطلاع از حجم دقیق آن، امکان استفاده از فرمول نمونه گیری وجود نداشته است. جهت جمع آوری داده ها از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای و سپس از روش تصادفی استفاده شده است. پرسشنامه ها در نقاط مختلف شهر و در ساعات متنوع، بین رانندگان توزیع گردید که در نهایت 400 پرسشنامه برای تحلیل جمع آوری گردید. داده ها از طریق پرسشنامه ترکیبی (رفتار رانندگی منچستر بومی شده) جمع آوری شد. بررسی روایی پرسشنامه از طریق روایی صوری انجام گرفته است؛ سنجش پایایی پرسشنامه نیز از طریق ضریب آلفای کرونباخ انجام پذیرفته است که مقدار این ضریب برای متغیر وابسته رفتار رانندگی مخاطره آمیز برابر با 945/0 بود.  جهت تجزیه و تحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چند متغیره استفاده شد.
یافته ها نشان داد که بیشترین  فراوانی تخلف، عبور از چراغ قرمز (63 درصد) و کمترین فراوانی تخلف، بوق زدن برای نشان دادن عصبانیت به راننده جلویی یا مقابل (16 درصد) بود. میانگین متغیرهای میزان احساس نظارت، مفید دانستن قوانین راهور، رضایت از پلیس و احساس فشار اجتماعی در حد متوسط بود. همچنین بین سن، احساس نظارت، مفید دانستن قوانین، رضایت از برخورد پلیس و سابقه رانندگی با متغیر رفتار رانندگی منچستر (تخلفات عمدی و سهوی) رابطه همبستگی معکوس وجود داشت و این متغیرها 22درصد از تغییرات رفتار رانندگی را پیش بینی می کند و بین رانندگی پرخطر و رفتار رانندگی نیز همبستگی مستقیم و بسیار قوی (84/0) وجود داشت.
پاسخگویانی که رفتار پرخطر بیشتری در رانندگی دارند تخلفات رانندگی عمدی و سهوی بیشتری نیز انجام می دهند. مفید دانستن قوانین راهنمایی و رانندگی رابطه همبستگی معکوس با انجام تخلفات رانندگی دارد؛ این یافته ضرورت آموزش و متقاعد سازی را نشان می دهد؛ موضوعی که بایستی مورد توجه ویژه مدیران محترم راهور فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی قرار بگیرد.و جود تخلفات عمدی و سهوی رانندگی در بین رانندگان یزدی در حد متوسط است. بنابراین با کمک آموزش، فرهنگ سازی و تشدید احساس کنترل محسوس و نامحسوس می توان شاخص رفتار رانندگی را بهبود بخشید.