مجله راهور
پیاپی 45 (تابستان 1402)

رفتارهای پرخطررانندگی، دومین علت منجر به مرگ  و اولین علت سال های ازدست رفته عمردر اثرمرگ زودرس و ناتوانی قلمداد می شود. این پژوهش با هدف تبیین عوامل جامعه شناخی موثر بر رفتار رانندگی مخاطره آمیز در شهر یزد انجام شد.
تحقیق حاضر از لحاظ نوع، کاربردی  و از نظر روش، توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری این تحقیق، کلیه رانندگان درون شهری ساکن در شهر یزد بودند. به دلیل پراکندگی جامعه آماری و عدم اطلاع از حجم دقیق آن، امکان استفاده از فرمول نمونه گیری وجود نداشته است. جهت جمع آوری داده ها از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای و سپس از روش تصادفی استفاده شده است. پرسشنامه ها در نقاط مختلف شهر و در ساعات متنوع، بین رانندگان توزیع گردید که در نهایت 400 پرسشنامه برای تحلیل جمع آوری گردید. داده ها از طریق پرسشنامه ترکیبی (رفتار رانندگی منچستر بومی شده) جمع آوری شد. بررسی روایی پرسشنامه از طریق روایی صوری انجام گرفته است؛ سنجش پایایی پرسشنامه نیز از طریق ضریب آلفای کرونباخ انجام پذیرفته است که مقدار این ضریب برای متغیر وابسته رفتار رانندگی مخاطره آمیز برابر با 945/0 بود.  جهت تجزیه و تحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چند متغیره استفاده شد.
یافته ها نشان داد که بیشترین  فراوانی تخلف، عبور از چراغ قرمز (63 درصد) و کمترین فراوانی تخلف، بوق زدن برای نشان دادن عصبانیت به راننده جلویی یا مقابل (16 درصد) بود. میانگین متغیرهای میزان احساس نظارت، مفید دانستن قوانین راهور، رضایت از پلیس و احساس فشار اجتماعی در حد متوسط بود. همچنین بین سن، احساس نظارت، مفید دانستن قوانین، رضایت از برخورد پلیس و سابقه رانندگی با متغیر رفتار رانندگی منچستر (تخلفات عمدی و سهوی) رابطه همبستگی معکوس وجود داشت و این متغیرها 22درصد از تغییرات رفتار رانندگی را پیش بینی می کند و بین رانندگی پرخطر و رفتار رانندگی نیز همبستگی مستقیم و بسیار قوی (84/0) وجود داشت.
پاسخگویانی که رفتار پرخطر بیشتری در رانندگی دارند تخلفات رانندگی عمدی و سهوی بیشتری نیز انجام می دهند. مفید دانستن قوانین راهنمایی و رانندگی رابطه همبستگی معکوس با انجام تخلفات رانندگی دارد؛ این یافته ضرورت آموزش و متقاعد سازی را نشان می دهد؛ موضوعی که بایستی مورد توجه ویژه مدیران محترم راهور فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی قرار بگیرد.و جود تخلفات عمدی و سهوی رانندگی در بین رانندگان یزدی در حد متوسط است. بنابراین با کمک آموزش، فرهنگ سازی و تشدید احساس کنترل محسوس و نامحسوس می توان شاخص رفتار رانندگی را بهبود بخشید.

رضایتمندی، یک حالت احساسی، عاطفی و بیانگر واکنش ارباب رجوع از انتظارات تامین شده و یا فراتر از آن پس از هر تجربه خدماتی است که از تعامل با سازمان عرضه کننده خدمات، حاصل می شود و باعث افزایش آستانه تحمل ارباب رجوع برای خدمات می گردد. در چنین شرایطی، سازمان ها برای افزایش رضایت ارباب رجوع، توجه ویژه ای به بهبود کیفیت خدمات خود دارند از این رو بررسی علمی نحوه ارایه خدمات آموزشگاه های رانندگی پایه یکم می تواند به بهبود وضعیت و رضایتمندی مردم کمک کند. مقاله حاضر با هدف تبیین عوامل موثر بر رضایتمندی متقاضیان اخذ گواهینامه از خدمات آموزشگاه های رانندگی پایه یکم می باشد.
این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش علی- مقایسه ای بود و جامعه آماری کلیه متقاضیان اخذ گواهینامه پایه یکم در آموزشگاه های رانندگی تهران بزرگ در شش ماهه دوم سال 1401 بود. شیوه نمونه گیری در این پژوهش تصادفی در دسترس و ابزارگردآوری داده ها، پرسشنامه استاندارد ارزیابی کیفیت خدمات سروکوال بود.
  یافته های پژوهش نشان داد در چهار بعد کیفیت خدمات ارایه شده به مراجه کنندگان بابت ثبت نام و دریافت گواهینامه پایه یکم، شکاف مثبت وجود دارد؛ ضمن این که بالاترین میزان شکاف کیفیت خدمات مربوط به بعد پاسخگویی با میانگین (9239/3) و پس از آن به ترتیب ابعاد همدلی (8918/3)، تضمین (8909/3)، اطمینان (7461/3) و کمترین میانگین شکاف منفی مربوط به بعد ملموسات (2235/1-) بود که نیازمند توجه بیشتری جهت ارتقا می باشد.
مراجعه کنندگان به آموزشگاه های رانندگی پایه یکم از کیفیت خدمات ارایه شده توسط کارکنان در چهار بعد، رضایت کامل داشته و خدمات ارایه شده فعلی انتظارات آن ها را برآورده کرده بود.

نزاع و خشونت پس از تصادفات رانندگی به عنوان یک رفتار نامناسب اجتماعی معلول عوامل مختلفی است و طراحی و اجرای برنامه ریزی آموزشی دقیق در زمینه نزاع و پیامدهای آن، ضرورت انجام مطالعه حاضر را تبیین می نماید. بنابراین هدف حاضر شناسایی مولفه های نزاع و خشونت بعد از تصادفات رانندگی در رانندگان استان اردبیل بود.
روش این پژوهش کیفی با روش تحلیل «گراندد تیوری» می باشد. شرکت کنندگان پس از اشباع نظری به روش هدفمند 4 نفر از قضات، 8 نفر از کارشناسان راهور و 8 نفر از رانندگان پرخطر دارای سابقه نزاع و خشونت بودند.
نتایج نشان داد که نزاع و خشونت پس از تصادفات رانندگی از هفت مولفه اقلیمی بومی (محیطی)، اقتصادی- بیمه ای، روانی- شخصیتی (فردی)، خانوادگی-تربیتی (آموزشی)، فرهنگی- اجتماعی، مذهبی و انتظامی- قضایی (قانونی) تشکیل شده است. عوامل زمینه ساز نزاع و خشونت پس از تصادفات رانندگی شامل چهار عامل بود: فردی، عوامل روان شناختی، اجتماعی فرهنگی و عوامل خانوادگی تربیتی (آموزشی). همچنین بر اساس پاسخ ها و اظهارات شرکت کنند گان در مصاحبه ، پیشایندها و پیامدهای نزاع و خشونت پس از تصادفات رانندگی شناسایی و استخراج گردید.
با توجه به افزایش نرخ نزاع و خشونت در بین رانندگان استان اردبیل، با درک درست از مولفه های نزاع و خشونت بعد از تصادفات رانندگی می توان راهکارهای مناسبی برای کاهش آن پیدا کرد.

کنترل اجتماعی، روشی برای کنترل، هدایت، نظارت، سازگاری شخص با بایدها و قوانین جامعه و همچنین ابزاری برای جلوگیری از بزهکاری و تخلف اجتماعی است که به دو نوع رسمی (مجازات کیفری-جزایی) و غیررسمی (شماتت، سرزنش و طرد) است. میزان تخلفات رانندگی در شهر تهران در سال های اخیر روند رو به رشدی را داشته است. لذا هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی تاثیر مولفه های کنترل اجتماعی بر تخلفات کاربران ترافیک در بین شهروندان تهران بزرگ است.
تحقیق حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ ماهیت و روش، توصیفی - تحلیلی با تکنیک پیمایشی می باشد. جامعه آماری تحقیق را شهروندان جنوب شهر تهران بزرگ تشکیل داده اند که تعداد 384 نفر با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله به عنوان نمونه انتخاب و برای تهیه پرسشنامه از پرسشنامه میرفردی و فرجی (1395) و صفری قادیکلایی (1400) استفاده شد.
یافته ها نشان داد، کنترل رسمی، پیوند اجتماعی و خودکنترلی (کنترل درونی) بر کاهش تخلفات کاربران ترافیک تاثیر معنی داری دارند. متغیر کنترل رسمی با ضریب تاثیر بتا (266/0)، خودکنترلی (160/0) و پیوند اجتماعی (155/0) به ترتیب بیشترین تاثیر را بر کاهش تخلفات کاربران ترافیک دارد. همچنین تاثیر کنترل غیر رسمی (شماتت، سزنش و طرد) بر کاهش تخلفات کاربران ترافیک رد شد.
نتایج نشان داد که با استفاده از مولفه های کنترل اجتماعی می توان 65 درصد از متغیر کاهش تخلفات کاربران ترافیک را پیش بینی نمود و پلیس راهنمایی و رانندگی با تقویت کنترل رسمی می تواند به طور موثری تخلفات رانندگی را کاهش دهد.

کارکنان پلیس راهور فراجا در طول خدمت خود برای داشتن ارتباط های درون سازمانی و محیطی سالم می باید بر اساس دین مبین اسلام سبک زندگی خود را تنظیم نموده و در هر چه اسلامی تر شدن آن بکوشند. هدف این پژوهش تدوین الگوی سبک زندگی حرفه ای  کارکنان پلیس راهور فراجا می باشد.روش پژوهش کاربردی- اکتشافی بوده، و ترکیبی از تحلیل محتوا در چارچوب نظری بیانات مقام معظم رهبری است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات، از قواعد الگوسازی روش تحقیق تکاملی استفاده شده که با«گمانه زنی-گزینش-پردازش» نسبت به ابعاد و مولفه های وصفی الگو انجام می شود؛ با مراجعه به عینیت، به تعیین الگوی موضوعی می رسیم؛ برازندگی الگو توسط خبرگان این حوزه در فراجا تایید شده است.

شامل دست یابی به ابعاد ارتباط در سبک زندگی حرفه ای پلیس راهور شامل: ارکان ارتباط (معنویت-تعاون-تفاهم) سطوح ارتباط (همکارفرمانده-همکارهمتراز- همکارفرمانپذیر) و آثار ارتباط(خودسازی-دگرسازی-محیط سازی) می باشد.

با توجه به اینکه دیگر پلیس های دنیا در سبک زندگی حرفه ای دچار انحرافاتی شده اند، و این معضل ها هم ممکن است، با توجه به نوع ماموریت پلیس راهور یک تهدید محسوب گردد، علاوه بر مبارزه با این تهدیدها می باید در اسلامی تر شدن سبک زندگی حرفه ای پلیس در خودسازی، دگرسازی و محیط سازی گام برداشت، و با شناخت ابعاد، مولفه ها و شاخص های الگوی سبک زندگی حرفه ای، و ایجاد ارتباط میان ارکان ارتباط، سطوح ارتباط و آثار ارتباط پلیس راهور می توان برای سبک زندگی ایشان یک الگوی اسلامی طراحی نمود.

 قانون گریزی رانندگی به تمرد و سرپیچی از قواعد ترافیکی، فرامین جاده ای پلیس راهور و تضاد با آیین نامه راهنمایی رانندگی اطلاق می شود. هدف اصلی تحقیق، مطالعه دلایل اقتصادی- اجتماعی قانون گریزی رانندگان در شهر اردبیل است.

 روش تحقیق حاضر از نوع پیمایش - کمی و ابزار آن پرسشنامه نیمه استاندارد است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 384 نفر تعیین و به صورت تصادفی در بین گروه مورد مطالعه توزیع شده است. روایی و پایایی پژوهش از بعد نظری و تجربی مورد تایید قرارگرفته و از آزمون های آماری توصیفی و استنباطی با نرم افزار spss25 برای تجزیه و تحلیل یافته ها استفاده شده است.

 نتایج نشان می دهد که بین شکاف اجتماعی- طبقاتی (0.428)؛ بی عدالتی اجتماعی- اقتصادی (0.240)؛ آنومی اقتصادی (0.331)؛ محرومیت نسبی (0.472)؛ رضایت از زندگی (0.336-)؛ کنترل و نظارت پلیسی (0.322) و میزان دین داری (0.462-) با گرایش به قانون گریزی رانندگی رابطه معنی داری وجود دارد. همچنین ضریب همبستگی چندگانه برابر 0.250 و ضریب تعیین تعدیل شده برابر با 0.184 بوده ست.

 بر مبنای یافته های تجربی با افزایش شکاف های اجتماعی- اقتصادی، احساس بی عدالتی، کاهش کیفیت و رضایت زندگی شهروندان، میزان تبعیت از قانون، هنجار و نظم ترافیکی در بین رانندگان کاهش یافته و رفتار رانندگان، تحت تاثیر فضای اقتصادی- اجتماعی جامعه است.