راهبرد دوگانه در قانون اساسی مشروطه و جمهوری اسلامی برای تحدید نفوذ خارجی

انقلاب ها پدیده های هستند که ساختارهای اجتماعی، سیاسی و فرهنگی جامعه را دگرگون ساخته و نظم جدیدی برقرار می سازند. تثبیت نظم جدید در عصر مدرن مبتنی بر تدوین قانون اساسی است. بنابراین در دو انقلاب بزرگ عصر مدرن در ایران، انقلابیون پس از پیروزی، تدوین قانون اساسی را در اولویت قرار دادند. با توجه به اینکه قوانین اساسی دارای وجوه متعددی هستند در این نوشتار سعی شده است رویکرد انقلابیون نسبت به کنترل نفوذ و تحدید قدرت خارجی در تدوین قانون اساسی مورد بررسی قرار گیرد. شایان ذکر است با توجه به فاصله زمانی عصر حاضر با زمان تدوین دو قانون اساسی، برای درک دقیق تر متون این دو قانون، از روش سه وجهی اسکینری مبتنی بر مولف، متن و شرایط اجتماعی، استفاده شده است. بررسی های صورت گرفته بر اساس روش سه گانه اسکینری، بیانگر این است که تحدید قدرت و کنترل نفوذ خارجی یکی از دغدغه های اصلی و مشترک کنشگران دو انقلاب بوده است. ولی رویکرد و راهبرد کنشگران در دو انقلاب در این خصوص باهم متفاوت است. به نحوی که راهبرد قانون اساسی مشروطه، دفاعی و مبتنی بر حفظ حریم ایران از دست اندازی قدرت های بزرگ است در مقابل راهبرد قانون اساسی جمهوری اسلامی برای کنترل نفوذ خارجی، تهاجمی و بسط حوزه تمدنی اسلامی شیعی در آن سوی مرزهای ایران اسلامی است.