بررسی و تطبیق نقشمایه های مرتبط با حیوانات در ایلام باستان با فرهنگ قوم بختیاری

بسیاری از آداب و رسوم قوم بختیاری همراه با ابهاماتی است که می توان از طریق تطبیق آن ها با یافته های باستان شناختی تمدن ایلام به آن ها پاسخ مناسب داد چرا که حیوانات در ایلام باستان دارای اهمیت ویژه ای بودند و بسیاری از آثار فرهنگی که از تمدن ایلام بر جای مانده دارای نقش مایه های مرتبط با حیوانات است، و از دیرباز تا کنون نقش مهمی در فرهنگ قوم بختیاری داشته اند. بنابراین به عنوان مساله اصلی این پژوهش تلاش دارد که به بررسی تطبیقی حضور پررنگ حیواناتی مانند شیر، مار، بز و غیره در تمدن ایلام و قوم بختیاری بپردازد. روش پژوهش، توصیفی-تحلیلی همراه با بررسی میدانی با رویکردی تطبیقی است. اهداف پژوهش، بررسی و تطبیق نقش مایه های مرتبط با حیوانات در ایلام باستان با فرهنگ قوم بختیاری و همچنین بررسی نفوذ این نقش مایه ها در فرهنگ مردمان این قوم است. با انجام این پژوهش، منشا تقدس و اهمیت حیوانات مورد توجه فرهنگ بختیاری مشخص می شود و همچنین تا حدودی اثبات می گردد که با توجه به زمان نسبتا زیادی که از حکومت ایلام باستان می گذرد، هنوز هم می توان ردپایی از فرهنگ آن ها را در قوم بختیاری مشاهده کرد. جامعه آماری پژوهش شامل 32 اثر از شواهد باستان شناختی و هنری مزین به نقش مایه های مرتبط با حیوانات از تمدن ایلام است. نتایج پژوهش نشان می دهد جایگاه و اهمیت حیواناتی مانند شیر، مار و بز در فرهنگ بختیاری و در مناطق عشایری استان خوزستان و چهار محال و بختیاری، تداوم همان اهمیت و نقش حیوانات در تمدن ایلام است. تداوم این نقش مایه ها به دو صورت از ایلام در فرهنگ بختیاری نفوذ پیدا کرده است: یکی، انتقال مفاهیم اعتقادی و نظری که به صورت های مختلف و جزیی از فرهنگ بختیاری درآمده است؛ مانند تعیین جنسیت فرزند با استفاده از لاشه مار و قربانی حیوانات برای رفع بلا و دیگری، به صورت آثار ملموس مانند بردشیر و استفاده از شاخ در معماری و مراسم مذهبی است.