جایگاه شهری و معماری بازار تاریخی زنجان

بازار زنجان به عنوان یکی از بزرگترین بازارهای ایران و مهمترین مرکز اقتصادی و اجتماعی استان زنجان و در شکل قلبی تپنده در بافت قدیم شهری، نقش ممتازی را در ساماندهی امور معیشتی و اعتقادی مردم این دیار به خود اختصاص داده است. اگر چه عملکرد این بخش مهم از بافت تاریخی گاه به دلایل غیر قابل اجتناب اجتماعی و گاهی به علت بی تدبیری برنامه ریزان ادوار مختلف شهری و دگرگونی های فرهنگی و اجتماعی از شکلی به شکل دیگر درآمده، لیکن کماکان گذشته از شمار معتنابه مردم شهرنشین، شمار زیادی از ساکنین و روستاهای اقماری شهر زنجان نیز از خدمات متنوع و مستمر آن برخوردارند. توده ساختمانی و فضاهای موجود، وجود سلسله مراتب و ساختار فضایی، از راسته های اصلی گرفته تا ابنیه عام المنفعه در مجاورت راسته ها از جمله مساجد، گرمابه ها، آب انبارها، سراها و تیمچه ها و ویژگی های کارکردی بازار از دوره قاجاریه تا به امروز ویژگی هایی توامان برای این اثر ارزشمند ملی رقم زده است. همچنین، آثار تحولات نوین شهری در استحاله بخشی از وظایف و عملکردهای بازار قدیم به خوبی مشهود است. به همین روی، بازار زنجان را می توان از جمله زنده ترین و پویاترین بازارهای سنتی دنیا دانست که در تعامل با پیشرفت های معاصر شهری و مدرنیته نشاط و حیات خود را محفوظ داشته است.