وزن دهی و اولویت بندی مدیریت ریسک های زیست محیطی موثر بر عملکرد مالی سازمان بنادر و دریانوردی

پیشینه و مبانی نظری پژوهش: 

 بنادر مسیرهای اصلی حمل و انتقال محصولات در سراسر جهان می باشند و به عنوان پیوندهای حیاتی زمین و دریا نقش مهمی را ایفا می نمایند. همچنین، مانند دروازه هایی عمل می کنند که مسیرهای حمل و نقل را پیوند داده و تجارت و ارتباطات را افزایش می دهند. محیط زیست های دریایی و ساحلی با عوامل تهدیدکننده بی شماری از جمله منابع آلودگی، استخراج نفت و گاز، توریسم، صید بیش از حد، گونه های مهاجم، تخریب و از بین رفتن زیستگاه ها و تغییرات اقلیمی روبرو می باشند. هر یک از این عوامل بیشترین هزینه را به سازمان بنادر و دریانوردی تحمیل می نماید که در کل عملکرد مالی سازمان و سودآوری آن را کاهش می دهد. از آنجا که عملکرد مالی، موضوعی اصلی در تمامی تجزیه وتحلیل های سازمانی است، مدیریت ریسک برای کاهش شکست های ناشی از ریسک های مختلف که به ضرر و زیان مالی فراوان منجر می گردند، ضروری است. از این رو، شناسایی ریسک های محیط زیستی بنادر و مدیریت نمودن آنها موجب افزایش ایمنی و در نتیجه عملکرد مالی اثربخش و افزایش سودآوری آنان می گردد. بنابراین، هدف این پژوهش وزن دهی و اولویت بندی مدیریت ریسک های محیط زیستی تجهیزات، امکانات و تاسیسات بندری، عملیاتی، منابع انسانی، آلایندگی، حمل و نقل دریایی، طبیعی، امنیتی و قوانین بر عملکرد مالی سازمان بنادر و دریانوردی می باشد.

روش شناسی:

  این پژوهش از نظر نوع داده آمیخته، از نظر هدف کاربردی-توسعه ای، از نظر ماهیت یک پژوهش اکتشافی و از نظر شیوه گردآوری داده ها، پیمایشی است. دوره زمانی این مطالعه از نوع مقطعی و در سال های 1400 و 1401 انجام شده است. جامعه آماری تحقیق، متخصصان خبره و با تجربه در حوزه مدیریت مالی و بهداشت، ایمنی و محیط زیست سازمان بنادر و دریانوردی می باشند. به منظور تعیین وزن و اولویت بندی مدیریت ریسک های محیط زیستی از تکنیک فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی و با روش نمونه گیری هدفمند نظرات 12 نفر از آنها استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده های پژوهش از نرم افزار اکسل 2013 استفاده گردید.

 ویژگی های جمعیت شناختی متخصصان نشان داد که اکثریت خبرگان دارای سطح تحصیلات فوق لیسانس، سابقه فعالیت بین 21 تا 30 سال و سمت رییس اداره ایمنی و حفاظت دریانوردی می باشند. طبق نتایج ارایه شده از وزن دهی و اولویت بندی معیارهای اصلی پژوهش با تکنیک فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی، مدیریت ریسک انسانی با وزن 313/0 رتبه اول را از نظر خبرگان پژوهش بدست آورد و پراهمیت ترین معیار شناخته شد. پس از آن، به ترتیب مدیریت ریسک های زیست محیطی عملیاتی با وزن 219/0، آلایندگی با وزن 138/0، طبیعی با وزن 118/0، حمل و نقل دریایی با وزن 090/0، امنیتی با وزن 064/0، تجهیزات، امکانات و تاسیسات بندری با وزن 030/0 و قوانین با وزن 028/0 در اولویت های بعدی قرار داشتند.

 در نتیجه به منظور بهبود عملکرد مالی سازمان بنادر و دریانوردی می بایست به مدیریت ریسک های محیط زیستی توجه ویژه گردد. زمانی که سازمان بنادر و دریانوردی به شناسایی و اجرای کامل الزامات ملی و بین المللی در زمینه محیط زیست اقدام نماید، می تواند با کاهش ریسک های زیست محیطی به یکپارچه سازی فرآیندهای سازگار با محیط زیست و کاهش آلودگی های خود بپردازد و بدین طریق عملکرد زیست محیطی و همزمان عملکرد مالی خود را نیز بهبود بخشد. همچنین، با درنظر گرفتن برنامه های آموزشی برای کارکنان سازمان، سطح مهارت ها و دانش حرفه ای آنها را افزایش دهد و درنتیجه خطاهای انسانی کاهش یاید.