بررسی تنوع ریختی هفت گونه از گربه ماهیان جنس Glyptothorax در آب های داخلی ایران با استفاده از روش های سنتی و هندسی

در مطالعه حاضر، وضعیت ریختی گربه ماهیان جنس Glyptothorax در آب های داخلی ایران، با استفاده از روش های ریخت سنجی سنتی و هندسی، بررسی شد.

بدین منظور، 182 نمونه، شامل 32  G. alidaeii از سیمره در زهکش کرخه، 45 G. galaxias از زهکش بالادست کارون، 12 G. hosseinpanahii از زهکش زهره، 16 G. shapuri از زهکش شاپور در حله، 30 G. silviae از زهکش جراحی، 26 Glyptothorax sp. از زهکش گاماسیاب و 12 G. pallens از زهکش سیروان، مجموعا از 12 ایستگاه در آب های داخلی ایران تحلیل شد. نمونه برداریها با استفاده از دستگاه ماهیگیر الکتریکی طی سال های 1387 تا 1399، صورت پذیرفت. صفات ریختی به ترتیب اندازه گیری شد. مقایسه ریخت سنجی هندسی بر اساس 15، 13 و 10 نقطه نشانگر هم ساخت، به ترتیب، از نمای جانبی با 106، شکمی 79 و پشتی 46 فاصله بین این نقاط رقومی سازی و تحلیل شد. روش نقاط نشانه (لندمارک)، به منظور تعیین شکل کلی بدن افراد جمعیت ها، استفاده شد و آنالیز های مرتبط، شامل   DFA, CVA, PCA و دندروگرام سلسله مراتبی، صورت گرفت تا تفاوت های میان جمعیت های Glyptothorax مشخص شود.

نتایج PCA هفت گونه Glyptothorax نشان داد که در نمای جانبی و پشتی و شکمی، به ترتیب، 37٫375 درصد، 51٫164 درصد و 38٫228 درصد از تغییرات شکل بدن مربوط به دو مولفه اصلی است. صفاتی که بیشترین تاثیر را در تفکیک گونه های مطالعه شده داشتند مربوط به موقعیت پوزه، طول و عمق بدن، عمق سر و طول ساقه دمی بودند. علاوه بر تفاوت های گزارش شده، این تحلیل ریخت سنجی تنوع ریختی بین گونه ای معنی داری را در میان گونه های جنس Glyptothorax  نشان داد.

همچنین نتایج تحلیل ریختی، ضمن تفکیک گونه های جنس Glyptothorax، جمعیت ساکن در رودخانه گاماسیاب Glyptothorax sp. را به مثابه گونه مجزای توصیف نشده پیشنهاد می کند که اعتبار آن به مطالعات تکمیلی مولکولی نیاز دارد.