بررسی عوامل و راهکارهای شکل گیری و تداوم جریان«مهدویه» در هند

همزمان با اوج گیری جریان های مدعی مهدویت در ایران دوره تیموری، حرکت های مشابهی از اواخر سده نهم هجری در هند آغاز شد. هدف رهبران آنها که به اهل سنت نزدیک تر بودند، جریان سازی اجتماعی حول محور ادعاهای مهدویت خود بود. جریان مهدویه بر مبنای ادعای مهدویت«سیدمحمد جونپوری» شکل گرفت و با وجود تاکید او بر برخورد مسالمت جویانه با مخالفان، برخی جانشینان او به ترور آنان و جنگ با پادشاهی بابریان و بعضی دیگر از حکومت های محلی هند پرداختند. این پژوهش با استفاده از داده های کتابخانه ای سعی خواهد کرد با توجه به فقدان پژوهش های تحلیلی پیرامون مهدویه، پس از مرور تاریخچه آن، عوامل و راهکارهای موثر بر روند شکل گیری و دوام این جریان مدعی مهدویت را بررسی نماید. بررسی عوامل مورد اشاره نشان می دهد که رهبران مهدویه عمدتا برداشت های شخصی خودشان از تصوف (طریقت چشتیه) را به جای اصول این طریقت تبلیغ می کردند. به علاوه شاید برای اولین بار در تاریخ هند، رهبران جریان مهدویه برای پیشبرد اهداف خود، گروه های مسلح تشکیل دادند و به حذف فیزیکی و جنگ با مخالفان برخاستند. این رهبران همزمان، با نهی جدی پیروان خود از علم آموزی و ارتباط با غیرمهدویان، کوشیدند آنها را به پذیرش نسخه تحریف شده ای از شریعت وادار کنند. این عوامل و راهکارها در مجموع به شکل گیری و تداوم جریان مهدویه کمک کردند.