مواجهه افراد داغ دیده در شرایط همه گیری کووید-19 با پدیده سوگ: یک مطالعه کیفی

سوگ فرآیندی است که  به افراد  داغ دیده به هنگام تجربه درد ناشی از فقدان جهت ساماندهی باورهای آسیب دیده و افزایش پذیرش کمک می کند. در شرایط همه گیری کووید-19، داغ دیدگان به دلیل عدم برگزاری مراسم های سوگواری با شرایط نوظهوری مواجه بودند. پژوهش حاضر با هدف بررسی شیوه مواجهه افراد داغ دیده با پدیده سوگ  در این شرایط انجام گرفته است.

برای دست یابی به هدف پژوهش، مطالعه کیفی با رویکرد تحلیل محتوای جهت دار انجام شد. جامعه آماری پژوهش حاضر، ایرانیانی بودند که یکی از اعضای درجه یک خانواده خود را به واسطه کووید-19 از دست داده بودند. از این میان با استفاده از روش نمونه گیری  هدفمند 16 نفر مورد بررسی قرار گرفتند. جمع آوری داده ها با استفاده از مصاحبه های بدون ساختار تا زمان اشباع داده ها در طی سال های 1401-1400 صورت گرفت. 

از تجزیه و تحلیل داده ها، 14 زیر طبقه، (حذف مراسم به دلیل آسیب رسیدن به سلامت جسمانی و روانی، برگزاری مراسم در فضای باز یا مجازی، تاثیر متناقض مراسم مجازی، چشم به راهی حضور دیگران، تلقی مرگ غریبانه متوفی، حس بی پناهی، حذف شدن عوامل تسلی بخش، غافلگیری به دلیل نوظهوری پدیده شیوع کووید-19، عدم دریافت به هنگام پیام تسلیت، برآورده نشدن انتظار بازگشت به شرایط عادی، وداع ناتمام، روند سریع تدفین، تجربه غم ناشی از سوگ برای مدت طولانی، حذف مراسم از عزا درآوردن) و سه طبقه (سوگواری ناکام، تنهایی تلخ، گشتالت ناقص سوگ) و یک مقوله محوری داغ ناتمام به دست آمد.

یافته های پژوهش حاضر نشان می داد حذف مراسم های عزاداری در شرایط همه گیری کووید-19، سبب مواجهه افراد داغ دیده با حجم وسیعی از انتظارات برآورده نشده، می شود. در یک چنین حالتی حسرت جبران گذشته به صورت پرونده ای باز در ذهن داغ دیده گان باقی می ماند و مانع طی مراحل سوگ به صورت طبیعی می شود. متخصصان حوزه بالینی با بهره گیری از این یافته ها می توانند با پرداختن به خطاهای شناختی موجود در این حوزه، عبور از مراحل سوگ را برای این افراد تسهیل نمایند.