مقایسه فیزیکوشیمیایی میوه های تمشک بومی (Rubus persicus Boiss.) در مناطق شرقی و غربی استان گلستان

تمشک های سیاه چندین نوع ماده فیتوشیمیایی مفید برای انسان تولید می کنند و تمشک های وحشی از این نظر غنی تر هستند. شرایط آب وهوایی تاثیر زیادی بر گیا هان، از جمله تمشک ها، دارند. در این آزمایش، تمشک های بو می از دو منطقه در غرب و شرق استان گلستان (حومه بندرگز و حومه مینودشت)، در هر منطقه از دو مکان (دشت و کوهپایه) و در هر مکان از دو فصل مختلف رسیدن میوه ها (اواخر بهار و اواخر تابستان) تهیه شدند و از نظر صفات ریخت شناختی و فیتوشیمیایی مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که منطقه و مکان رویش و فصل برداشت تاثیر زیادی بر صفات ریخت شناختی و فیتوشیمیایی میوه تمشک سیاه وحشی دارند. تمشک های بندرگز طول و عرض خوشه بیشتری نسبت به تمشک های مینودشت داشتند. از نظر تعداد میوه در خوشه و تعداد شفتچه در میوه، بین تمشک های بهاره و تابستانه اختلاف معنی دار وجود داشت. همچنین از نظر تمام صفات میوه، از جمله طول، قطر و وزن میوه، بین تمشک های بهاره و تابستانه اختلاف معنی دار دیده شد. میوه های تمشک های بندرگز گردتر (نسبت طول به قطر 97/0) و با وزن تر بیشتر (23/1 گرم) بودند. نتایج همچنین نشان داد که از نظر اسیدیته کل، اسید آسکوربیک و pH بین تمشک های دو منطقه و همچنین بین دو فصل برداشت اختلاف معنی دار وجود داشت. میوه های بهاره مینودشت بیشترین مقادیر اسیدیته (52/5 میلی گرم بر 100 میلی گرم) و مواد جامد محلول (23/11 درجه بریکس) و کمترین مقدار pH (28/2) را نشان دادند. تمشک های مینودشت دارای آنتوسیانین کل بیشتر (245/1 میلی گرم بر 100 میلی لیتر) و در مقابل فلاونویید (471/0 میلی گرم بر 100 میلی لیتر) و فنول کل (36/0 میلی گرم بر 100 میلی لیتر) کمتری نسبت به تمشک های بندرگز بودند. بین میوه های بهاره و تابستانه هر دو منطقه از نظر صفات فوق و همچنین فعالیت آنتی اکسیدانی اختلاف معنی دار دیده شد و میوه های بهاره از نظر اغلب صفات مقادیر بیشتری را نشان دادند. به نظر می رسد که شرایط اقلیمی منطقه برای پرورش ارقام بهاره تمشک مناسب تر است و میوه های حاصل از این نوع ارقام و ژنوتیپ ها دارای خواص تغذیه ای و دارویی بالاتری هستند.