ارزش گذاری اقتصادی نهاده های تولید محصول بادام زمینی در استان گیلان

چکیده مبسوط

ارزش غذایی بالا و کاربردهای دانه های روغنی مانند بادام زمینی در صنایع غذایی توجه به وضعیت تولید این محصولات را افزایش داده است. بادام زمینی یکی از انواع دانه های روغنی ارزشمند می باشد که از لحاظ درصد روغن و پروتیین منحصر به فرد محسوب می شود .ویژگی هایی نظیر کوتاه بودن دوره کشت، سرمایه گذاری اندک و درآمدزایی مناسب برای روستاییان، کشت این محصول را برای کشاورزان بسیار جذاب کرده است. این فعالیت به دلیل شرایط اقلیمی، جغرافیایی و سابقه طولانی در استان گیلان، ظرفیت های فراوانی برای توسعه دارد. هدف پژوهش حاضر، دستیابی به فرم تابعی تولید صحیح کشت بادام زمینی و ارزش گذاری اقتصادی نهاده های به کار رفته در فرآیند تولید این محصول است.

پژوهش حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر روش تحقیق، توصیفی-پیمایشی است. این تحقیق در شهرستان آستانه اشرفیه قطب اصلی تولید بادام زمینی در استان گیلان صورت گرفت. جامعه آماری تحقیق، 5000 کشاورز بادام کار شهرستان آستانه اشرفیه هستند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران معادل  119 نفر تعیین شد. ابزار اصلی جمع آوری اطلاعات در این تحقیق پرسشنامه بوده است. پس از تهیه لیست کشاورزان بادام کار این شهرستان با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده، داده های مورد نیاز جمع آوری شد. جهت تعیین فرم صحیح تابعی، ابتدا 5 فرم تابعی کاب- داگلاس، ترانسندنتال، ترانسلوگ، درجه دوم و لیونتیف تعمیم یافته برآورد گردید که در پایان از بین آنها الگوی لیونتیف تعمیم یافته به عنوان الگوی برتر انتخاب شد.

مقدار کشش جزیی نشان داد که سموم شیمیایی بیشترین اثرگذاری و کود شیمیایی کمترین اثرگذاری را بر تغیرات عملکرد بادام زمینی دارا می باشند. نتایج حاصل از برازش تابع لیونتیف نیز این یافته را تایید کرد که میزان به کارگیری عوامل تولید بادام زمینی در استان گیلان در محدوده ناحیه دوم تولید قرار دارد. ارزش اقتصادی نهاده های ماشین آلات 491112 ریال، نیروی کار 122285 ریال ، سموم شیمیایی 53742 ریال و کود شیمیایی 29679 ریال محاسبه گردید. نتایج همچنین نشان داد که ارزش اقتصادی برآورد شده برای نهاده های مختلف تولید تفاوت زیادی با ارزش بازاری دارند.

هر چهار عامل تولید دارای کشش جزیی کمتر از یک می باشند که حاکی از آن است میزان به کارگیری عوامل تولید در بادام کاری بهینه بوده و بادام کاران استان گیلان در محدوده ناحیه دوم به تولید می پردازند. با توجه به مقدار کشش تولیدی قابل توجه نهاده ماشین آلات توصیه می گردد توسعه مکانیزاسیون در زراعت بادام زمینی جزء اولویت های سیاست گذاری در این استان قرار گیرد.