مدل ساختاری پیشگیری از خودکشی بر اساس تحریف شناختی و حمایت اجتماعی ادراک شده با میانجی گری هویت اخلاقی در نوجوانان

نوجوانان از جمله گروه های آسیب پذیر در برابر خودکشی هستنند که بسیاری از آنها نگرش های ناکارآمد، خطاهای شناختی و مشکلات اخلاقی ناسازگارانه دارند. پژوهش حاضر با هدف بررسی مدل ساختاری پیشگیری از خودکشی بر اساس تحریف شناختی و حمایت اجتماعی ادراک شده با میانجی گری هویت اخلاقی در نوجوانان صورت گرفت.

پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی و از نوع مدل یابی معادلات ساختاری بود. جامعه ی آماری شامل کلیه ی دانش آموزان دختر مقطع نهم شهرستان تاکستان در سال تحصیلی 1400-1401 بود که با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس، حجم نمونه ای برابر با 300 شرکت کننده در نظر گرفته شد. ابزار پژوهش شامل: پرسشنامه تجدید نظر شده خودکشی (SBQ-R)، مقیاس حمایت اجتماعی ادراک شده فلمینگ و همکاران (1982)،  مقیاس تحریف شناختی عبدالله زاده و سالار (1389) و پرسشنامه هویت اخلاقی آکویینو و رید (2002) بود.

یافته ها نشان داد که روایی سازه های اندازه گیری متغیرهای مربوطه در سطح معناداری 05/0 تایید می شود. ضریب آلفای کرونباخ متغیرها بیشتر از 7/0 بود. همجنین یافته ها نشان داد که بین حمایت اجتماعی ادراک شده و گرایش به خودکشی رابطه معکوس معناداری وجود دارد (237/0-). همچنین بین تحریف شناختی و گرایش به خودکشی رابطه مثبت معنادار(134/0) بدست آمد. نتایج  آزمون بارون و کنی نشان داد که در مرحله دوم مدل، متغیر میانجی (هویت اخلاقی) وارد مدل شده و در بین دو متغیر حمایت اجتماعی ادراک شده و گرایش به خودکشی قرار گرفته است. ضریب مسیر بین این دو متغیر از 381/0- به 237/0- کاهش یافت. همچنین در بررسی نقش میانجی هویت اخلاقی در رابطه تحریف شناختی با خودکشی ضریب مسیر از 304/0 به 134/0کاهش یافت.

نتایج تاییدکننده رابطه معنادار بین حمایت اجتماعی ادراک شده و گرایش به خودکشی از یکسو و تحریف شناختی با خودکشی از سوی دیگر بودند که هویت اخلاقی نیز در رابطه بین این مولفه ها نقش میانجی دارد. بنابراین پیشنهاد می گردد آموزش مهارت های تقویت احماین اجتماعی و تشخیص افکار تحریف شده، در کنار توجه به هویت اخلاقی غنی و در راستای پیشگیری از مسایل مربوط به خودکشی بویژه در دانش آموزان نوجوان، از طرف مسیولین مدارس و کشور مهم تلقی شود و در دستور کار آنان قرار گیرد.