ارزیابی ریسک سلامت مواجهه با گردوغبار داخلی آلوده به هیدروکربن های آروماتیک چندحلقه ای (PAHs)، مورد مطالعه: اماکن اداری کلانشهر اصفهان، ایران

این مطالعه با هدف تعیین محتوی و ارز یابی مخاطره سلامت ترکیبات PAH به عنوان ترکیباتی ناهنجاری زا، جهش زا و سرطان زا در نمونه های گردوغبار داخلی تعدادی از ساختمان های اداری کلان شهر اصفهان در سال 1401 انجام شد. 84 نمونه گردوغبار از 28 مکان نمونه برداری جمع آوری شد. پس از استخراج آنالیت ها، نسبت به شناسایی و تعیین غلظت ایزومرهای PAH با استفاده از GC-MS اقدام شد. مقادیر شاخص خطر سرطان زایی مواجهه با گردوغبار آلوده نیز برای کودکان و بزرگسالان محاسبه شدند. نتایج بیان گر شناسایی 16 ایزومر دارای اولویت در نمونه ها با میانگین مجموع مقادیر برابر با 9838 میکروگرم در کیلوگرم بود. میانگین مقادیر فاکتور سرطان زایی مواجهه با گردوغبار آلوده به PAHs از طریق بلع، تنفس و تماس پوستی برای کودکان با 2-10 ⨯ 4.72، 13-10 ⨯ 6.96 و 2-10 ⨯ 5.89 و برای بزرگسالان نیز با 2-10 ⨯ 3.37، 12-10 ⨯ 2.62 و 2-10 ⨯ 5.99 برای هر دو گروه به ترتیب نشان دهنده "خطر سرطان زایی زیاد"، "خطر سرطان زایی ناچیز" و "خطر سرطان زایی زیاد" بود. همچنین، میانگین مقادیر شاخص توان سرطان زایی برای کودکان و بزرگسالان به ترتیب برابر با 1-10 ⨯ 1.06 و 2-10 ⨯ 9.36 بود. این در حالی است که میانگین مقادیر شاخص BaPeq با 705، نشان دهنده "خطر سرطان زایی فراتر از حد ایمن" بود. با توجه به این که قرار گرفتن در معرض ترکیبات PAH مخاطرات جدی بر سلامت زیستمندان برجای خواهد گذارد، نسبت به ردیابی، تعیین محتوی، منشاء یابی و پایش دوره ای این آلاینده ها در ماتریس های مختلف محیط زیستی و برنامه ریزی برای مدیریت منابع تولید و انتشار آن ها با هدف حفظ سلامت محیط و شهروندان توصیه می شود.