اثر قارچ های همزیست ریشه بر مولفه های جوانه زنی و رشدی دو رقم بومی و اصلاح شده برنج (Oryza sativa)

جوانه زنی و سبزشدن، حساس ترین مرحله رشد و نمو گیاه برنج محسوب می شوند. در این زمینه، استفاده از قارچ های افزاینده رشد به صورت پیش تیمار زیستی (بیوپرایمینگ) بذر جهت جوانه زنی و رشد مطلوب گیاهچه ها می تواند مفید باشد. در همین راستا، پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر قارچ های همزیست ریشه بر بهبود مولفه های جوانه زنی و رشدی دو رقم بومی و اصلاح شده برنج (L. Oryza sativa) اجرا شد.

این آزمایش در تابستان 1400 در آزمایشگاه تنش های محیطی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل 22 جدایه قارچی همزیست ریشه (جداسازی و شناسایی شده از آزمایش های پیشین) و شاهد (بدون تلقیح) و دو رقم بومی (هاشمی) و اصلاح شده (روشن) برنج بودند. پس از پایان دوره جوانه زنی، تعداد گیاهچه نرمال شمارش شده و به صورت تصادفی پنج عدد گیاهچه نرمال برای اندازه گیری طول ریشه چه، ساقه چه و گیاهچه و همچنین وزن تر و خشک ریشه چه، ساقه چه و گیاهچه انتخاب شدند.

بر اساس نتایج تجزیه خوشه ای در رقم روشن و هاشمی قارچ ها به ترتیب به چهار و سه گروه تقسیم و در هر دو رقم گروه I به عنوان بهترین گروه انتخاب شد، به طوری که در این گروه بیشترین اثر افزایشی بر صفات رویشی از 5 تا 59 درصد نسبت به شاهد در تیمارهای قارچی مربوط به قارچ های Bjerkandera adusta (ST1)، Trichoderma atroviride (SF1)، Monosporascus cannonballus (B3) و Trichoderma atroviride (SN1) در رقم روشن و Bjerkandera adusta (ST1) در رقم هاشمی بود. برترین تیمارهای قارچی در صفات جوانه زنی دو رقم روشن و هاشمی به ترتیب مربوط به Chaetomium globosum (SE2) و Bjerkandera adusta (ST1) بود.

در مجموع، نتایج بیانگر تاثیر مثبت بسیاری از قارچ های همزیست مورد مطالعه بر ویژگی های جوانه زنی و رشدی گیاهچه برنج در هر دو رقم روشن و هاشمی بود. این نتایج نشان می دهد که قارچ های همزیست از سازوکارهای مختلفی برای افزایش رشد و بهبود شاخص های جوانه زنی در گیاهان استفاده می کنند.

جنبه های نوآوری:

از قارچ های همزیست به صورت پیش تیمار زیستی (بیوپرایمینگ) بذر جهت جوانه زنی و رشد مطلوب گیاهچه ها در برنج استفاده شد.
تاثیر جدایه های اندوفیت بومی برای اولین بار بر ویژگی های جوانه زنی دو رقم بومی و اصلاح شده برنج مورد بررسی قرار گرفت.