بررسی ماهیت دیه

ماهیت دیه به عنوان یکی از مسایل حقوقی از دیرباز مورد مناقشه حقوقداران بوده است. برخی دیه را دارای ماهیت صرفا جزایی دانسته، پاره ای نیز ماهیت دیه را  از امور مدنی و حقوقی معرفی کرده اند و دسته سوم نیز قایل به تفصیل شده اند؛ با این توضیح که دیه در برخی موارد ماهیت جزایی و در بعضی موارد دیگر، ماهیت مدنی دارد. سرانجام دسته ی چهارم نیز ماهیت دوگانه جزایی و مدنی را برای دیه در تمام حالات و موارد آن پذیرفته اند.اگر دیه ماهیت مدنی داشته باشد و به عنوان جبران خسارت برای زیان دیده در نظرگرفته  شود به طور طبیعی، دیه به بزه دیده یا اولیای او به عنوان جبران خسارت پرداخت می گردد؛ اما اگر دیه ماهیت جزایی داشته باشد در زمره مجازات ها قرار می گیرد و به عنوان کیفر بر مرتکب برای تنبیه و احساس درد و رنج وی اعمال می شود. روشن شدن ماهیت دیه پس از بررسی دیدگاه های مختلف در این باره به ما کمک می کند تا آثاری که مترتب بر هر نظریه هستند معلوم گردند. یکی از آثاری مهم معلوم شدن ماهیت دیه، بحث جواز اخذ خسارات مازاد بر دیه است که مورد مناقشه فراوان حقوقدانان قرار گرفته است.