بهینه سازی القاء کالوس در گیاه دارویی رازیانه (Foeniculum vulgare)

اثرات جانبی کم تر گیاهان دارویی در مقایسه با داروهای شیمیایی سبب شده است تا مورد توجه روزافزون واقع شوند. رازیانه به دلیل دارا بودن خواص درمانی متعدد و برخورداری از چندین ماده موثره ارزشمند دارویی در زمره گیاهان دارویی مهم و با ارزش قرار می گیرد. با توجه به اهمیت این گیاه از نظر دارویی و امکان تولید متابولیت های آن در شرایط درون شیشه ای، مطالعه عوامل موثر بر تولید این متابولیت ها ضروری است؛ ضمن این که می توان پروتکل کارآمدی برای باززایی غیرمستقیم و انتقال ژن نیز ارایه کرد. بدین منظور، پژوهشی به صورت آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی در سه تکرار در سال 1397 انجام شد. عوامل مورد بررسی شامل ژنوتیپ (فرانسه و اصفهان)، محیط کشت MS غنی شده با تنظیم کننده های رشد 2,4-D (2،1 و 5 میلی گرم در لیتر) و BAP (0 (0/1، 0 و 0/5 میلی گرم در لیتر) و نیز بافت ریزنمونه (ریشه، هیپوکوتیل و کوتیلدون) بودند. صفات وزن تر کالوس، وزن خشک کالوس، اندازه کالوس و درصد القای کالوس اندازه گیری شدند. طبق نتایج حاصله، ریزنمونه هیپوکوتیل ژنوتیپ اصفهان در محیط کشت حاوی 1 میلی گرم در لیتر 2,4-D از بیش ترین وزن تر کالوس برخوردار بود. ژنوتیپ فرانسه در محیط کشت حاوی 0/5 میلی گرم در لیتر BAP وزن تر بالایی داشت. بیش ترین وزن خشک کالوس در ریزنمونه هیپوکوتیل ژنوتیپ فرانسه با محیط کشت غنی با 1 میلی گرم در لیتر 2,4-D و 0/5 میلی گرم در لیتر BAP حاصل شد. در خصوص ویژگی اندازه کالوس، ریزنمونه کوتیلدون قرار گرفته در محیط کشت غنی شده با 1 میلی گرم در لیتر 2,4-D بهترین واکنش را داشت. ریزنمونه کوتیلدون در تمامی ترکیب های تنظیم کننده رشد محیط کشت بهترین القاء کالوس را داشت.