در جست وجوی فضای خویش؛ کنکاشی درباره هویت مندی در معماری معاصر

کمرنگ شدن هویت فضاها در معماری و شهرسازی جهان معاصر موضوعی فراگیر و چندوجهی است که تحت تاثیر عوامل مختلفی از جمله جهانی شدن، توسعه و تحولات سریع شهری و تکنولوژی های جدید در ساخت وساز قرار دارد. در کنار این عوامل جهانی، این بحران در کشور ایران، همچون دیگر کشورهای درحال توسعه، با استقبال از تجدد و تسری رویکرد زیبایی شناسی غربی و نگاه سبکی به معماری ابعاد گسترده تر و پیچیده تری پیدا نموده است. جستار حاضر با غور در آراء متفکران عرصه های علوم انسانی و معماری، پرسش امکان احیای هویت ازدست رفته را بر دامنه این بحران طرح نموده و چگونگی حفظ اتصال به فرهنگ و تاریخ را در عین همراهی با مسیر قهری زمانه و در ذیل طرح افکنده شده بر عالم متجدد می سنجد و در این کنکاش با بررسی و تحلیل انتقادی نظر اندیشمندان، و در قالب طرح موضوعات و پرسش های فرعی و تبیین مفاهیم اصلی مرتبط سعی می نماید تا به راهبردهایی برای هویت مندی در طراحی معماری و شهری دست یابد. یافته های تحقیق اهمیت توجه به نگاه زندگی مدار و مبتنی بر زیست شاعرانه در طراحی معماری و پرداختن به چندوچون تقویت حس تعلق و حضور مستمر، تفکر و زیست شاعرانه در فضا برای مخاطبان در طراحی معماری را جلوه گر می سازد. نتایج تحقیق نشان می دهد که هویت مندی در طراحی معماری و شهری ذیل معماری تذکاربخش، معناپذیر، و تفکرانگیز میسر می گردد. تفکرانگیزی در راستای شناخت درونی هویت فردی خویش در نسبت با هستی، معناپذیری در جهت امکان پذیری گره خوردن معنا با فضا یا کالبد معماری در بستر زمان و سکونت شاعرانه، و تذکاربخشی در راستای تثبیت و تداوم الگوهای ادراکی و رفتاری مخاطبان مبتنی بر فرهنگ مشترک خصیصه های فضایی هستند که مراحل احراز و تثبیت هویت در فضا و تداوم آن در بستر زمان را هموار می کنند.