بررسی بازتاب گسترش تشیع در خراسان و تاثیر آن بر مقبره علی بن موسی الرضا (ع) در منابع جغرافیایی و تاریخی از قرن سوم تا اواخر دوره تیموریان

مدفن امام هشتم شیعیان علی بن موسی الرضا (ع) در دیار خراسان موجب گردید تا شیعیان و محبین خاندان اهل بیت (ع) در این ناحیه مسکن گزینند و خراسان مرکزی برای گسترش تشیع امامیه و نشر عقاید شیعیان در ایران گردد. حضور آنان در کنار بقعه متبرکه علی بن موسی الرضا (ع) موجب شد تا این بقعه شریفه در طول دوره های زمانی دستخوش تغییر و تحول در بنا و تزیینات گردد. روش این جستار به صورت توصیفی- تحلیلی هست. پرسش اصلی این تحقیق مبنی بر این مطلب است که گسترش تشیع امامیه چه تاثیری بر بقعه متبرکه علی بن موسی الرضا (ع) گذاشته است و این تاثیر در کتب جغرافی نگاران و مورخین چگونه بازتاب یافته است. نتایج این بررسی نشان می دهد که در دوره های اولیه مورخین و جغرافی دانان تنها به ذکر محل دفن پرداخته اند اما در ادوار بعد با حضور شیعیان و اقدامات آنان در جهت گسترش بقعه این امر مورد توجه جغرافی دانان و مورخین قرار گرفت و در باب تزیینات و ساختار بنای بقعه سخنانی ذکر شده است، برخی حتی پا را فراتر نهاده و با جزییات به ذکر نام بانیان و اقدامات آنان در جهت تغییر در تزیینات و ساختار بنا پرداخته اند.