تعیین نقش تغییر کاربری اراضی بر توفان های گردوغبار در منطقه سیستان با پایه پیش بینی زنجیره مارکوف

در پژوهش حاضر نقش تغییر کاربری اراضی و تاثیر آن بر توفان های گردوغبار در منطقه سیستان با بهره گیری از سنجش از دور در سال های 1381، 1390 و 1401 مورد واکاوی قرارگرفته است . با توجه به تاثیرگذاری تغییر اقلیمی بر کاربری/پوشش اراضی، متغیرهای اقلیمی شامل؛ بارندگی ،دما و تعداد روزهای گردوغباری به روش آنومالی بررسی شد و در ادامه به منظور پیش بینی وضعیت کاربری اراضی در 20 سال آینده از ترکیب نقشه های سال 1381 و 1401 برای شرایط خشکسالی شدید، با زنجیره مارکوف پیش بینی انجام شد. نتایج نشان داد در منطقه سیستان طی دو دهه گذشته دما افزایش و بارندگی کاهش یافته است. نقشه های کاربری اراضی نیز نشان داد در سال هایی که تالاب هامون آبگیری شده است، مرتع و پوشش گیاهی متراکم روند افزایشی و اراضی بایر (بدون پوشش گیاهی) و شوره زار روند کاهشی داشته است. اما با توجه به خشکسالی های اخیر همانند سال 1401 که خشکسالی در منطقه فراهم شده است، کاربری مرتع کاهش و بایر و شوره زار افزایش داشته است. این شرایط منجر به افزایش گردوغبار در منطقه می شود، نقشه کاربری/پوشش اراضی در 20 سال آینده برای شرایط خشکسالی شدید با استفاده از مدل سلول های خودکار و زنجیره مارکوف پیش بینی شد. نتایج نشان داد در آینده مرتع و پوشش گیاهی متراکم کاهش خواهد داشت اما اراضی بایر و مناطق شوره زار افزایش چشم گیری خواهد داشت این شرایط، منجر به افزایش بیابان زایی و فرسایش بادی می شود و در پی آن توفان های گردوغباری افزایش خواهد داشت. با توجه به اینکه توفان های گردوغبار بر شرایط اقتصادی، اجتماعی، محیط زیست و سلامت ساکنان منطقه تاثیرهای منفی بسیاری دارد، بنابراین با برنامه ریزی و مدیریت صحیح به منظور کنترل پیامدهای حاصل از گردوغبار در منطقه سیستان می توان خسارت های حاصل از توفان های گردوغبار در این منطقه را کاهش داد.