سناریوهای تغییر در نظام بین المللی و تاثیر آن بر بازیگری ایران

هدف پژوهش حاضر شناسایی ساختارهای احتمالی نظام بین المللی در آینده و درک بهتر تاثیرگذاری ساختارهای مختلف نظام بین المللی بر مقدورات و محذورات ایران است. پژوهش حاضر به لحاظ روش شناسی یک پژوهش کیفی بوده و برای شناخت ساختارهای احتمالی نظام بین المللی، از روش آینده پژوهانه سناریوپردازی استفاده شده است. سوال اصلی این است که چه سناریوهایی در مورد تغییر نظام بین المللی وجود دارد و پیامدها و تبعات این سناریوها برای روابط و بازیگری ایران در نظام بین المللی چه خواهد بود؟ یافته های پژوهش نشان می دهد که وقوع سناریوی نظام بین المللی چندقطبی، در قیاس با نظام بین المللی دوقطبی یا تک قطبی، بیشترین احتمال وقوع را دارد. کشورها در هر سناریو سه گزینه کلی در پیش رو دارند: همراهی شامل اتحاد یا دنباله روی؛ رقابت شامل ایجاد موازنه و همراهی با چالش گران و تقابل و اتخاذ سیاست تخاصمی در قبال قطب یا قطب های موجود در نظام است. سناریوی جهان چندقطبی بیشترین مقدورات و فرصت ها را برای ایران به همراه خواهد داشت و سناریوی تک قطبی به رهبری امریکا، سبب افزایش محذورات ایران می شود. در سناریوی دو قطبی نسبت به سناریوی تک قطبی به رهبری امریکا، مقدورات ایران افزایش پیدا می کند. عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای، به ایران کمک خواهد کرد تا در سناریوی دوقطبی با محوریت ایالات متحده و چین، بتواند فرصت های بیشتری جهت تامین منافع ملی خلق کند.