بررسی پارامترهای کیفی آب های زیرزمینی با استفاده از روش های زمین آمار (مطالعه موردی: دشت مشهد)

مدیریت بهینه منابع آبی و حفظ کیفیت آن، به وجود داده هایی در زمینه موقعیت، مقدار و پراکنش عوامل شیمیایی آب در یک منطقه جغرافیایی معین نیاز دارد. انتخاب و دقت روش های مناسب پهنه بندی و تهیه نقشه تغییرات ویژگی های کیفی آب های زیرزمینی، به شرایط منطقه و وجود آمار و داده های کافی در آن بستگی دارد. هدف از اجرای این پژوهش، تعیین مناسب ترین روش میان یابی و تحلیل مکانی مولفه های کیفی  کلر، هدایت الکتریکی، سولفات، غلظت املاح محلول، نسبت جذب سدیم و سختی آب های زیرزمینی دشت مشهد است. در این مطالعه، ابتدا داده های کیفی 177 حلقه چاه با توجه به پراکنش و صحت آنها در دو سال متوالی (1393-1392) انتخاب شد، سپس کنترل و بازسازی داده ها صورت گرفت. آزمون کلوموگراف اسمیرنوف نشان داد که داده ها نرمال نبود و در نتیجه برای نرمال سازی آنها، از داده ها لگاریتم گرفته شد. سپس با استفاده از نرم افزار GS+ ، بهترین مدل واریوگرام به ساختار فضایی داده ها برازش داده شد. میزان دقت پارامتر های کیفی آب زیرزمینی در سه روش کریجینگ، کوکریجینگ و عکس فاصله ارزیابی شد و نتایج حاصل از محاسبه میزان دقت نشان داد که روش کوکریجینگ، دقت بالاتر و میزان خطای کمتر دارد. ساختار مکانی ویژگی های مورد مطالعه از مدل نمایی و کروی، خطی با دامنه تاثیر 96561 تا 17110000 متر و حدود آستانه 965/0 تا 65/5 تبعیت کرد و کلاس وابستگی مکانی در محدوده 0 تا 87/0 قرار گرفت. در نهایت، نقشه های پهنه بندی پارامتر های کیفی آب به وسیله نرم افزار GIS تهیه شد. تمرکز جمعیت در نواحی جنوبی و بهره وری بیش از حد چاه ها و خشکسالی های اخیر، سبب شد میزان مولفه های کیفی در جنوب منطقه مورد مطالعه بیشترین مقدار را داشته باشد. با توجه به تشکیلات زمین شناسی و نوع سنگ ها در شمال غربی و جنوب شرقی، غلظت کلسیم، پتاسیم، سدیم، کلر و درصد تبخیر و تعرق و دما بیشتر مشهود است.