رویکردی مکانی زمانی به آبیاری و کشت گیاهان کشاورزی با نگاهی به آب مجازی، سیستم اطلاعات مکانی و هوش جمعی مورچگان

آب به عنوان مهم‏ترین عامل محدود کننده در نقاط خشک و نیمه خشک دنیا به خصوص ایران به حساب می‏آید و اصلی‏ترین عامل در مقدار بهره‏وری دیگر منابع است. در سال های گذشته، دلایل متفاوتی مانند رشد جمعیت، رشد اقتصادی، تغییر اقلیم، آب و هوا و خشکسالی‏های متعدد برای رسیدن به منابع آب شیرین در کشورهای مختلف رقابت ایجاد کرده که سبب کاهش منابع آب شیرین در مناطق مختلف شده و به مشکل کم‏آبی در آن‏ها افزوده است. همچنین، به دلیل ارزش و اهمیت به کارگیری بهینه آب در شبکه‏ های آبیاری و زهکشی، استفاده از روش‏ها و تکنیک ‏های جدید برای مدیریت شبکه‏ های آبیاری و زهکشی تاثیر مناسبی بر روند کاهش مصرف آب به صورت بهینه خواهد گذاشت. در سیستم‏های سنتی آبیاری و بهره ‏برداری از منابع آبی برای اراضی و دشت‏ها معمولا از منابع آب موجود به صورت بهینه و دقیق استفاده نمی‏شود، لذا آبیاری آن ها ممکن است با اتلاف و هدررفت آب بدون بهره موثر از آن باشد. درنظرگیری شبکه های آبیاری و زهکشی به دلیل وسعت و پراکندگی اراضی، تنوع کشت، زمان و مکان آن و مسافت بین منبع آب تا محل استفاده از آن جهت مدیریت بهینه بهره‏برداری از آب موجود، بسیار مهم و ضروری است. از این رو در پژوهش حاضر سعی شده است برای مدیریت بهینه استفاده از آب در بخش کشاورزی کشت گیاهان کشاورزی با درنظرگیری آب مجازی کشت و نمو گیاهان و با توجه به پارامترهای محیطی موثر در آن، به صورت مکانی و زمانی در متد یک بهینه‏ سازی هوش جمعی بررسی و محاسبه شود و در نهایت، در یک محیط بصری‏سازی اطلاعات مکانی زمانی به نمایش درآید؛ که خود روشی نوین به حساب می‏آید. با محاسبات انجام شده در این پژوهش و مقایسه با روش سنتی موجود، در صورت اجرایی شدن راهکار ارایه شده در این پژوهش، میزان مصرف آب برای بخش کشاورزی منطقه مطالعاتی که بخشی از توابع قسمت جنوبی استان اصفهان در تالاب گاوخونی است، به حدود 70 درصد کاهش یافته که این معادل استفاده حدود 30 درصدی میزان آب مورد استفاده فعلی است و چیزی معادل حدود 300 هزار متر مکعبی کاهش مصرف آب خواهد بود که میزان قابل توجهی است.