تحلیل خطر و آسیب پذیری در برابر سیل در شبکه های آبیاری، موردکاوی دشت شعیبیه

سیل یکی از مهیب ترین بلایای طبیعی در جهان محسوب می شود و هایخسارت ناشی از آن در بخش های مختلف به ویژه کشاورزی تاثیرات نامطلوب درازمدتی به جا می گذارد. تعیین مناطق تحت خطر و ارزیابی آسیب پذیری آن ها از گام های اساسی در اقدامات سازه ای و مدیریتی مقابله با سیلاب محسوب می شود. چنین مطالعاتی کم تر در شبکه های آبیاری انجام شده است. در این پژوهش تحلیل خطر و ارزیابی آسیب پذیری برای شبکه آبیاری شرق دشت شعیبیه انجام شده که از طرح های مهم استان خوزستان است و رخداد سیل در آن خسارت های جبران ناپذیری برای کشاورزان و ساکنین منطقه به وجود می آورد. بدین منظور از شبیه سازی هیدرولیکی توسط مدل دوبعدی Hec-Ras استفاده شده و برای دوره بازگشت های 25، 50، 100 و 200 ساله پهنه، عمق آب گرفتگی و سرعت سیلاب به عنوان مشخصات جریان از مدل استخراج شده اند. این مشخصات توسط روش ارایه شده در استاندارد موجود تبدیل به نقشه خطر سیل در شبکه آبیاری شدند. براساس این نقشه ها به ازای سیل با دوره بازگشت های بزرگ تر از 50 ساله بالغ بر 50 درصد دشت شعیبیه در سطح ناایمن برای کلیه افراد و سازه ها قرار می گیرد. با استفاده از پرسش نامه های تهیه شده و براساس اظهارات 42 کشاورز محلی و بهره برداران شبکه، شاخص های مختلف آسیب پذیری (اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی، توان مقابله و بهبود، و بزرگی سیل) برآورد و با انجام تحلیل سلسله مراتبی، ارزیابی شبکه انجام شد. با برهم نهی نقشه های مربوط به هر یک از شاخص ها، نقشه آسیب پذیری کل شبکه در برابر سیل ترسیم گردید. بیش ترین و کم ترین میزان آسیب پذیری به ترتیب مربوط به توان مقابله و بهبود با 7/33 درصد و شاخص اجتماعی با 6/9 درصد است.