نقد مبانی نظریه «عقلانیت و معنویت» از منظر نهج البلاغه

نظریه «عقلانیت و معنویت» همراه با تاکید بر هماهنگی با واقعیت های اجتناب ناپذیر دنیای مدرن، کارآیی دین سنتی را جهت آرامش و کاهش آلام، نفی می کند؛ ولی به لحاظ باورمندی به این که انسان نمی تواند بدون معنویت، زندگی مطلوبی داشته باشد «عقلانیت و معنویت» را جایگزین دین سنتی قرار داده است. در این بین با توجه به معنویت عمیق نهج البلاغه در برابر این سوال که مبانی نظریه تا چه میزان با معنویت در نهج البلاغه سازگار است؟ پاسخ آن با استفاده از روش تحلیلی استنباطی با تامل در گزاره های نهج البلاغه و جستجوی الفاظ مرتبط بررسی و ارزیابی شد. نتایجی که از تحلیل مبانی «معرفت شناختی»، «هستی شناختی» و «ارزش شناختی» نظریه به دست آمد اینکه "عقلانیت و معنویت" با صرف نظر از ابهام و تضاد بعضی گزاره ها که فهم برخی مبانی خود را دچار ابهام کرده اگرچه دارای نقاط مشترکی با معنویت در نهج البلاغه است؛ اما به جهت قایل بودن به ناتوانی عقل نظری در شناخت مابعدالطبیعه مانند خداوند و تعلیق ایمان آوری به عقل عملی در رسیدن به طراز معنویت نهج البلاغه و دست یابی حداکثری به هدف خود کسب آرامش و کاهش آلام قاصر مانده است.