تعیین آب آبیاری و بهره وری آب در تولید جو در کشور

با توجه به اهمیت اقتصادی تولید جو در کشور، بررسی حجم آب آبیاری و بهره وری آب برای تولید این محصول استراتژیک ضرورت دارد. به این منظور، حجم آب آبیاری و عملکرد جو در 296 مزرعه منتخب 12 استان (75 درصد سطح زیرکشت آبی و تولید جو در کشور) شامل استان های خوزستان، آذربایجان شرقی، اردبیل، خراسان شمالی، فارس، خراسان ‏رضوی، تهران، سمنان، مرکزی، اصفهان، همدان و قزوین به طور مستقیم اندازه گیری گردید. در انتهای فصل و پس از تعیین میانگین عملکرد محصول جو طی سال زراعی 1400-1399، مقادیر بهره وری آب آبیاری و بهره وری آب کل (آبیاری + بارندگی موثر) در مزارع منتخب جو در هر منطقه تعیین شد. نتایج نشان داد تفاوت عملکرد، حجم آب آبیاری و شاخص های بهره وری آب در استان های یادشده معنی دار بود. حجم آب آبیاری جو در مناطق موردمطالعه از 1900 تا 9300 متر مکعب در هکتار متغیر و میانگین وزنی آن 4875 متر مکعب در هکتار بود. میانگین عملکرد جو در مزارع منتخب از 1630 تا 7050 کیلوگرم در هکتار متغیر و میانگین وزنی آن 3985 کیلوگرم در هکتار بود. بهره وری آب آبیاری نیز در استان های منتخب از 22/0 تا 53/1 متغیر و میانگین وزنی آن 90/0 کیلوگرم تعیین شد. پیشنهاد می شود به منظور کاهش مصرف آب و بهبود بهره وری آب، تحویل آب به مزارع در طول فصل مدیریت شود و حقابه متناسب با نیاز آبی در نظر گرفته شود. استفاده از برنامه ریزی مناسب آبیاری به طور مسلم موجب تلفات آب و افزایش بهره وری در مزارع جو می گردد. برای بهبود بهره وری لازم است تمام نهاده های موثر در تولید بهینه و اقتصادی ازجمله آب، بذر، کود، سم، تجهیزات و ادوات، نیروی انسانی آموزش دیده توجه لازم مبذول گردد.