پیش نگری بارش های فرین در حوضه دریاچه ارومیه تحت شرایط تغییر اقلیم

سطح آب و وسعت دریاچه ارومیه در طی سال های اخیر نسبت به میانگین بلند مدت، کاهش چشمگیری داشته و ادامه حیات آن را با تهدید جدی مواجه کرده است. لذا بررسی دقیق وضعیت بارش حوضه و پیش نگری آن در آینده به عنوان یکی از مهم ترین متغیرهای اقلیمی اثرگذار در برنامه ریزی های آینده ضروری است. این پژوهش با هدف بررسی وضعیت بارش های فرین حوضه دریاچه ارومیه در آینده نزدیک انجام شده است. برای این منظور از داده های بارش پنج مدل از پروژه مقایسه مدل های جفت شده فاز ششم (CMIP6) تحت سه سناریو SSP1-2.6، SSP3-7.0 و SSP5-8.5 طی دوره تاریخی (2014-1990) و آینده نزدیک (2050-2026) با تفکیک افقی 5/0 درجه قوسی استفاده شده است. برای کاهش خطای مدل های منفرد، یک مدل همادی (CMIP6-MME) بر اساس روش میانگین گیری بیزین (BMA) از مدل های منفرد تولید شد. درستی مدل های منفرد CMIP6 و مدل CMIP6-MME با دو سنجه میانگین اریبی خطا (MBE) و مجذور میانگین مربعات خطای بهنجار شده (NRMSE) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد مدل های منفرد در برآورد بارش در حوضه دریاچه ارومیه کم برآوردی دارند. مدل همادی تولید شده مقدار دو سنجه MBE و NRMSE را در سطح حوضه به مقدار قابل توجهی کاهش داد که بر این اساس نسبت به مدل های منفرد از کارایی بالاتری برخوردار است. یافته ها بیانگر آن است که، حوضه دریاچه ارومیه روزهای همراه با بارش سنگین و خیلی سنگین بیش تری را در آینده نزدیک تجربه خواهد نمود. شدت بارش روزانه در بخش های بزرگی از حوضه، بخصوص در مناطق غربی و شمالی، روند افزایشی خواهد داشت. بطور کلی ریسک ناشی از بارش های سیل آسا در حوضه دریاچه ارومیه در دوره آینده نزدیک بسیار محتمل است که لازم است برنامه های اقدام اقلیمی و پیش گیرانه همانند مدیریت ریسک اقلیمی در اولویت برنامه ریزی های مرتبط با این منطقه باشد.