ارزیابی شاخص های کیفیت خاک با استفاده از تحلیل های چند متغیره درکاربری های مختلف اراضی (مطالعه موردی: توتکابن استان گیلان)

در این مطالعه شاخص های کیفیت خاک با استفاده از تحلیل های چند متغیره در سه کاربری مختلف در منطقه توتکابن استان گیلان مورد ارزیابی قرار گرفت. 60 نمونه خاک مرکب از دو عمق صفر تا 15 و 15 تا 30 سانتی متری از سه کاربری جنگل، زراعی و مرتع برداشت شد. با استفاده از روش تجزیه به مولفه های اصلی(PCA) ، از میان 12 ویژگی موثر بر کیفیت خاک، چهار ویژگی شامل درصد رس، میانگین وزنی قطر خاکدانه، کربن آلی و فسفر قابل دسترس به عنوان حداقل ویژگی های موثر بر کیفیت خاک انتخاب شدند. سپس کیفیت خاک با استفاده از دو مدل شاخص کیفیت تجمعی (IQI) و شاخص کیفیت نمورو (NQI) به روش های نمره دهی خطی و غیرخطی (LS و NLS) و هرکدام در دو مجموعه کل داده ها (TDS) و داده های حداقل (MDS) ارزیابی شد. برای اولویتدهی و ارزیابی شاخص های کیفیت خاک از مجموع دو معیار شاخص حساسیت و درصد راندمان استفاده شد. نتایج نشان داد که شاخص های کیفیت خاک به روش نمره دهی خطی نسبت به غیرخطی تفاوت کیفیت خاک بین کاربری های مختلف را بهتر نشان می دهد؛ به طوری که کاربری جنگل و زراعی در مقایسه با مرتع از میانگین شاخص کیفیت خاک بالاتری برخوردار بود.. مقادیر درصد راندمان نشان داد که شاخص های IQI-LS و IQI-NLS برای مجموعه MDS در مقایسه با TDS با دارا بودن میزان راندمان 75 درصد از کارآیی بالاتری برخوردار هستند. براساس اولویت دهی شاخص های کیفیت خاک، شاخص IQI-LS-MDS اولین رتبه را به خود اختصاص داد، بر این اساس از بین شاخص های کیفیت خاک، IQI-LS-MDSبرای بررسی وضعیت کلی خاک در منطقه مطالعاتی قابلیت بیشتری دارد.