بررسی صدمات وارد شده به تنه درختان بر اثر تردد خودروهای بیراهه نوردی (آفرود) در جنگلهای شمال ایران
امروزه از ماشین های بیراهه نوردی (آفرود) به جز طبیعت گردی برای مسابقه نیز استفاده میشود. در واقع بیراهه نوردی نوعی ورزش شناخته میشود. هجوم همزمان چندین خودرو به طبیعت بکر جنگلی و عدم اطلاع از عوامل زیست محیطی سبب تخریب خاک و پوشش گیاهی مناطق اطراف مسیر تردد می شود. لذا هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی اثر تردد خودروهای بیراهه نوردی بر درختان اطراف مسیر از نظر مساحت زخم، عمق زخم، محل زخم ایجاد شده در تنه یا ریشه، علت آسیب دیدگی و میزان آسیبرسانی هریک از عوامل میباشد.
مواد و روشها:
این مطالعه در قطعه 15 سری چهار طرح جنگلداری حاجی کلا تیرانکلی (میانشه) انجام شد. به همین منظور مسیر آفرود (بدون تردد اسکیدرها) در نظر گرفته شد. اثر تردد ماشینهای آفرود بر درختان اطراف مسیر از نظر تعداد درختان صدمه دیده، محل زخم ایجاد شده در تنه یا ریشه، مساحت زخم و عمق زخم، علت و نحوه آسیب به درختان اطراف مسیر و تاثیر شیب بر میزان آسیب مورد بررسی قرار گرفت.
یافته ها:
نتایج این پژوهش نشان داد برای درختانی که نزدیک به مسیر هستند، نوع صدمه به صورت نقطهای و با عمق زیاد است و هرچه فاصله از مسیر بیشتر شود عمق ضربه کم ولی مساحت آسیب دیده بیشتر میشود. عمق زخم در فاصله 50 سانتیمتری از مسیر تردد، 2/55 سانتیمتر، در فاصله 100 سانتیمتری از مسیر، 2/1 سانتیمتر و در فاصله 150 سانتیمتری از مسیر، عمق زخم 1/7 سانتیمتر بود. صدمه وارده به درختان حاشیه مسیر بر اثر تردد آفرود از نظر محل آسیبدیدگی، از سطح زمین تا یقه درخت 12٪، از محل یقه تا ارتفاع یک متری تنه درخت 56٪ و از ارتفاع یک تا دو متری درخت 32٪ میباشد. لذا بیشترین میزان آسیبدیدگی درختان بر اثر تردد آفرود در محل یقه تا ارتفاع یکمتری تنه درخت و کمترین میزان آسیبدیدگی در قسمت افق خاک تا سطح یقه درخت میباشد. همچنین میزان آسیب وارده به درختان حاشیه مسیر بر اثر تردد آفرود، بر اثر برخورد بدنه و چرخ خودرو با تنه 42 درصد، برخورد سقف یا تاج خودرو با درخت 30 درصد، زخم به دلیل بریدگی توسط سیم وینچ 16 درصد و زخم ریشه بر اثر سایش تایر 12 درصد میباشد. با افزایش شیب طولی، عمق و مساحت زخم افزایش یافته است. میانگین عمق زخم در شیب هفت درصد، یک میلی متر ثبت شد که این میزان در شیب 20 درصد به 3/4 میلیمتر افزایش یافته است.
نتیجه گیری:
با توجه به رونق تورهای آفرود در کشور که بهعنوان یک ورزش رسمی نیز ثبت شده است، نمیتوان از برگزاری آن جلوگیری کرد، اما میتوان با راه کارهای درست که مهمترین آن آموزش افراد است خطرات آن را برای طبیعت کاهش داد. همچنین با سازماندهی مناسب و تعیین مسیرهای مشخص برای تردد آفرود، میتوان از صدماتی نظیر آسیب به توده جنگلی، زادآوری و درختان سرپا و همچنین فشردگی خاک جلوگیری کرد.
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.