تحول در تحقیقات علوم پزشکی ایران: 1360 تا 1420*

فعالیت های پژوهشی در 40 سال گذشته رتبه علمی ایران در تولید علم در جهان را از 54 به 16 رسانده است. این مقاله روند پژوهش های علوم پزشکی در چهل سال گذشته و سال های آینده را ترسیم می کند.

بررسی مقالات فارسی پزشکی از سال 1361 تا 1401 با استفاده از داده های پایگاه های مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی، اسکوپوس و نیز کتاب سلامت در جمهوری اسلامی ایران صورت گرفت.

در بیست سال اول توانمندسازی نیروی انسانی پزشکی؛ شامل افزایش دانشکده ها و دانشگاه های علوم پزشکی، دانشجویان رشته های مختلف در مقاطع کارشناسی ارشد، دکترای علمی، دکترای حرفه ای و تخحصص های بالینی پزشکی و تاسیس دوره های فوق تخصصی بالینی پزشکی انجام شد. زیرساخت های ضروری برای درونداد تحقیقات آماده و مراکز تحقیقاتی و پژوهشکده های پزشکی تاسیس گردید. در بیست ساله دوم افزایش اعضای هیات علمی دانشگاه ها، توسعه موسسات تحقیقاتی و نیز افزایش تعداد دانشجویان و دستیاران سبب ارتقا کمی و کیفی پژوهش و تولید مقالات علمی در سطح بین المللی و افزایش استنادات به مقالات پزشکی ایران گردید. اهداف بیست سال آینده افزایش نوآوری در پژوهش ها، تولید علم نافع و دستیابی به مرجعیت علمی در سطح منطقه و جهان است که با حفظ و تکریم دانشمندان و پژوهش گران، تغییر در شیوه ارزشیابی تحقیقات، افزایش اعتبارات پژوهشی، هدفمند کردن پژوهش ها و ترویج فرهنگ علم نافع امکان پذیر خواهد بود.

در 40 سال گذشته زیرساخت ها و نیروی انسانی مورد نیاز برای تحقیقات پزشکی فراهم شده است. به کارگیری نیروی انسانی لایق و ترجمان دانش آن ها، ترویج نوآوری، توسعه فناوری ها برای رفع مشکلات سلامت جامعه و دستیابی به مرجعیت علمی نیازمند عزم ملی قوی و تحول انقلابی در دهه های آینده است.